 | | |  |
 |  |  | |
|
|
|
Tamacahut n yitran II
- Tazwart...
.jpg)
Tamacahut-agi ḥekkun-tt wid yecfan, di tlemmast n wuḍan seddaw yitran. D tamacahut n yiwen umennay i deg ttasmen ula d wat igenwan, tahuski, tazmert d temẓi. Imi t-yessufeɣ baba-s agellid si lɛerc, yunnag ar tmura n lewḥuc d izerman wer tugdi, wer unezgum... Aḍris akken ma yella |
"Di lǧerra-k ay awal" adlis n Murad IRNATEN yeffeγ-d tura di teẓrigin Lulu.com
- Tazwart...
Di tullisin-a i aɣ-d-yugem Murad Irnaten si tala n teqbaylit-is, nessaram ur tettɣar ara, udmawen ulin isawnen, ṣṣubben ikesran, cerhen, nnuɣnan, run, ḍṣan, urgan akken llan yemdanen di tmetti taqbaylit. Meqqrit tirga-nsen akken meqqrit tirga d lebɣi n Murad Irnaten. Yal tullist d tanagit ɣef kra n tallit, yal tullist d timlilit akked uẓar n teqbaylit, d tamsirt si temsirin n tudert, d tudert i tutlayt taqbaylit.
Aḍris akken ma yella |
"Feṭṭiwej, Tamacahut n tbelfeḍt war afriwen" tamacahut n Djidji Nait teffeγ-d tura di teẓrigin Lulu.com
- Tazwart...
Feṭṭiwej, "tamacahut n tbelfeḍt war afriwen" d tamcahut yura John Burningham, i d-terra Djidji Nait ɣer teqbaylit, s usuneɣ, i warrac iqbayliyen d wid yebɣan ad lemden tutlayt-a. I warrac akk yesɛan si 3 ɣer 6 n iseggasen, i wakken ad issinen, s tutlayt-nsen, d acu i d anamek n wayeḍ, ad lemden amek ara t-qeblen gar-asen, ara t-qadren, akken yebɣu yili yemgarad fell-asen. I warrac-nneɣ uḥricen.
Tazwart-is n Sɛid At Mɛemmer Aḍris akken ma yella |
"Tasleḍt n tsekla"
- Tazwart...
* Tamawt tamezwart :
Tutlayt n tesleḍt ad d-tili s tutlayt n tmaziγt, anda ara yili useqdec n kra n wawalen imaynuten, ladγa wid yerzan tussna, wid iwimi ara neg asegzi γer taggara.
* Asgenses n wungal « Tuγalin » :
« Tuγalin » d azwel n yiwen seg kraḍ n wungalen n Σmer MEZDAD : Iḍ d wass, tagrest urγu, tuγalin.
Ungal-a yeffeγ-d deg useggas n 2003 ; deg-s llan 06 n yiḥricen, wid ara d-nebder ilmend n tuddsa-ya :
* Tuγalin.
* Timlilit.
* Inebgi n yiwen yiḍ.
* Am yiẓiwec deg waddad.
* Yerra-tt i yiman-is.
* D tagarfa i aγ-tt-yegan. Aḍris akken ma yella |
Taɣenjayt n weɣrib sɣur Karim Akouche
- Tazwart...
Ccetwa tessufɣed tisuqas-is. Deg uglim n yemdanen treṣṣa ssem-is. Lxiq yeččur ulawen. Yal yiwen d acu n weɣbel i t-yerḥan. Assagi d ass amenzu n Yennayer. D tameddit. Aqli-yi deg wexxam, sikidaɣ si ṭtaq ɣer berra. Deffir-iw, Lunes Matub deg CD la yettbaɛziq ṣṣuṭ-is. Taɣect ay cennu tessenfufud times deg wefwad-iw, tejreḥ ul macci d kra. Yeqqar-as: tseḥr-iyi lɣurba m leqwas… Rriɣ-d nnehta, ajenwi icerreg tasa-w, nniɣ-as i zzehr-iw : a tamurt amek gan ussan-im, wisen ma meriɣit neɣ ahat fsan? Ahbuh! Anwa ara d-yerren tiɣri imi tawacult-iw s lekmal-is attan di tmurt? Aḍris akken ma yella |
Amγar Azemni – (tullist)
- Tazwart...

Akken akk nettwali, nettzellim tagnit, tban-aγ-d taddert-nneγ amek tella, amek tuγal, anda tessaweḍ. Nettat yellan d tamenzut tuγal d taneggarut ger tudrin. Ihi taddert-nneγ tettidir deg yiwwet n tegnit tuεar atas, tettidir deg yiwet n teswiεt berriket, yal tazγent terza-d γer teγraγrin n yexxamen teṭṭef tasga teqqim. Aḍris akken ma yella |
TAYRI N LEBDA (Tullist)
- Tazwart...
-« Ilaεnaya-k mur yi-d-tenniḍ, ma tεelqeḍ-d ayen akken ik-d-fkiγ ? »
-« ih εelqaγ-t-id » i yenna weqcic-nni. Tuγal tenna :
-« tanmirt-ik ihi, meqqar ad d-ruḥen wid yebγan ad lemden timsirin n tmaziγt ».
Tafat tefka-yas tamezzuγt, tettu akk γer wacu id-truḥ, tuγal tenṭaq γer teqcict-nni tenna-yas :
-« ilaεnaya-m a tamsiwt, d acu εni id-tεelqeḍ γef tmaziγt ».
-« d timsirin ara nexdem γef tmaziγt, ma teεna-kem temsalt, tzemreḍ ad d-tkecmeḍ » i tenna temsiwt-nni. Aḍris akken ma yella |
Amsebrid
- Tazwart...
-- Ay amsebrid i d-yuɣalen, acuɣer i tkerseḍ anyir, acuɣer i tmedleḍ allen, tezziḍ udem-ik ɣer deffir ?! Ur tufiḍ ar ass-a, ayen akken i tettnadiḍ, neɣ tḥemmleḍ lmeḥna, tḥemmleḍ ad tettcaliḍ ?! Ẓriɣ-k ilindi lweqt-a, di tegrest mi qessiḥ usemmiḍ, tessutureḍ lehna, deg ijifer-is ad teddariḍ, deg uɛebbuḍ ur tecliɛeḍ ara, ur iban ma telluẓeḍ neɣ terwiḍ ! Deg wallen-ik yiwet lbaḍna, teddukul yid-k anda ma telliḍ, ur iban deg-s kra, meqqret ay amsebrid teḥṣiḍ, ay amsebrid qqim da, ahat tikkelt-a teɛyiḍ ?! Aḍris akken ma yella |
UR YESSIN WUL AṬṬAN-IS …
- Tazwart...
D tawengamt (d tiririt γef twengamt “Taklit n tayri”) sγur: “B.C Tanaṣlit” --I yiman n Fuziya Σeggad--  -Ur yessin wul aṭṭan-is, ur yeẓri anwa i d abrid-is! Ileḥḥu war lewhi, fell-as ẓẓayet tikli, deg webrid ur yessin ara. Ayen akk i d-ttmagarent wallen-is, ur t-iεeqqel ara, γas ma yella yuγ fell-as tannumi. Ur yelli ara d aderγal, maca, tuγal fell-as tallest n lebda. Ggten fell-as iγeblan acḥal, yeεreq-as wudem n lehna. Tiyersi i yezzin fell-as, mačči d tin i yezmer ad yefsi, yettnaγ yid-s yal ass, afud ur s-d-yegri… yettsuγu, ḥedd ur s-d-yerri, ḥedd ur yesli i teγri-s, imi deg wanu lqayen i yezder, tewwi-t tayugt n wussan, akin i lqaεa d lebḥer, akin i igenwan, akin i tlisa umaḍal i ssnen medden…. Nniγ-ak a gma n yiman; abrid ideg iteddu ur iban, taftilt i s-d-tessaγeḍ, texsi, mi d-iṣuḍ fell-as waḍu n tmeddit! Netta yettsuγu, kečč tedduriḍ di tsussmi, tettganiḍ amek ara tefru! Netta ireqq, kečč tettrajuḍ melmi ara d-yerr nnehta, tenniḍ ahat, d ussan ara yessexsin timess-nni i t-yessruγun… tenniḍ, tenniḍ… ur d-tenniḍ: S tidet yeεqel wul aṭṭan-is?! Aḍris akken ma yella |
Ttif tameṭṭut i iḥerrzen, wala meyya yergazen.
- Tazwart...
Ssneγ-tt asmi d-tteddu d εemmi-s yellan imiren d yiwen seg yemdebbren n tiddukla Numidya, tettas-d teqqar tamaziγt, ssneγ-tt teḥrec nezzeh, d tin i iceffun i temsirin, mačči si rrehṭ-nni iγef yenna ccix Muḥend « ayen nesselmad, wa yettu-t, wa yettazu-t » teḥṣa d akken tatut d aṭṭan i yugaren tidderγelt, yernu ulamek ara tettu Numidya i yellan d tawacult-ines tis-snat. Ih, nniγ-d Numidya d tawacult-ines tis-snat ! Fiḥel awham, gma-s d amarir di terbaεt-nneγ umezgun Tigawt d wawal, yessetma-s llant cennunt di talilt (tarbaεt) n ccna–nneγ n imeẓẓyanen, yiwet si εmumti-s d taεeggalt di Numidya, ugar γef εemmi-s i yellan yakan d imdebber di tiddukla-nneγ.
Ugar γef imagraden-is ucbiḥen, umεinen, idumen deg weγmis Tafukt, tella yakan d tamedyazt, d tamyarut ; tettaru akken yessefk s taεrabt, yernu mačči d taεerbubt-nni n menwala, imi tikta-s d tid-nni n wemyaru ameγrad (universel) Ǧubran Xalil, teǧǧa kra din, tuγal tettaru s teqbaylit, acku ur telli ara seg wid yettseqqin γer berra, akken i t-yenna Sliman Σazem. D tanelmadt di tesdawit n wehran, d wagi i d aseggas-is aneggaru di « tfurmatikt ». Tanaṣlit, d amedya n tlemẓit i yeddren tatrarit, yeṭṭfen di tnaṣlit.
Aḍris akken ma yella |
C. B. Tanaṣlit: Akli n tayri
- Tazwart...
Awal amenzu γef tullist « Akli n tayri » n C. B. Tanaṣlit. Ttif akli n tayri wala akli n wedrim akk d udabu. « Akli n tayri » d azwel n tullist tis-snat n temyarut Tanaṣlit.Tullist-agi tebḍa γef yixfawen, tettwaru s yiwen uγanib igerrez nezzeh, i d-ijebbden lwelha imeγri. Tutlayt s wayes tura d tin fessusen i tγuri, d taqbaylit-nni yufafen. Asentel d win yerzan tayri akk d iḥulfan, tadyant-ines tewwi-d γef tayri yellan gar sin yelmeẓyen: Ṭeyyeb ( d axeddam di tedbelt n tesdawit) d Werda ( d tamejjayt di ṣṣibṭar); seg tayri-yagi yeqquren, γer tayri ijuğğgen ger Ṭeyyeb d Tziri ( d tanelmad di tesdawit ideg ixeddem Ṭeyyeb), ssyen temla-yaγ-d amek i msebḍan γas mḥemmalen d ayen kan. Tanaṣlit dagi, amzun tefka-yaγ-d anza (ttbut) d akken d tamyarut yuzzagen (Spécialisé) deg tira iḥulfan akk d tayri.
I wesmekti kan: Tanaṣlit tura yakan yiwet tullist s yezwel “ Lemmer a d-yuγal zzman”*, i d-ssaẓergent teẓrigin n tiddukla Numidya n Wehran, am waken i tura daγen yiwen wammud isefra i yettrağun asiẓreg. Imagraden-ines ucbiḥen, umliḥen zgan dummen deg weγmis Tafukt i d-iteffγen yal aggur. * D tullist tamenzut s tmaziγt i tura tmeṭṭut tamenzut akk deg umezruy n Wehran. Ğamal Benɛuf seg Wehran
Aḍris akken ma yella |
fad n tlelli
- Tazwart...
Nuṛa Amara d yiwet n tmaγnast deg issenṭi umennuγ γef tutlayt d idles nneγ seg ass mi tella 10 iseggasen. Ifṭiwej yewwḍ-as deg tefsut n 80. Seg imir-n ifṭiwej yessaγ timest deg ul-is γef tutlayt-is. Tura tullist deg i d-tules s tmuγli i webrid i d-tuγ, ansa i d-tekka, anda tewweḍ. Tenna-d tidett akken tt-tedder, ur tessemγer iman-is, ur tessemẓi iman-is, imi teḥṣa ma tessemẓi iman-is d amennuγ n wegdud akk ad tessemẓi. S tullist-a, tewwi araz deg yiwet n temsizelt i tga tiddukla "Femmes Méditerranée de Marseille" i d-yessufγen yiwen wamud n tullisin i deg tella tullist n Nuṛa.Nek isem-iw Tilelli. Ttidireγ di taddart n tmurt n Leqbayel. Asmi wḍeγ 6 iseggasen s ccuq i yuγeγ abrid s aγerbaz. Asirem-iw d ameqran akken ad lemdeγ. Ad d-ffγeγ am εemmi ttwaliγ, yal ass, s udlis ger ifassen-is. Yellan di lawan-nni d anelmad di tesdawit. Yemma tecebbeḥ-iyi s tγawisiwin i yi-d-yuzen baba di lγerba. Tefka-yi akk tiẓidanin yecban leḥlawat d ccakula akken ad iẓiden wussan-iw. Γas akken yezwar-d kra ar wul-iw, ur ḥsiγ ayγer?
Aḍris akken ma yella |
Taklit n tayri
- Tazwart...
Walaγ-tt sanda i tt-tessaweḍ tayri.Walaγ-tt sanda i tt-teẓẓuγer tderγalt, walaγ-tt mi yenta deg-s ujenwi n lexdeε, ajenwi n lexdeε i d-yekkan seg ufus n laman. Walaγ-tt mi tt-yenγa gma-s, gma-s i d-turew tεebbuṭ n yemma-s! Acku tḥemmel yiwen, tleḥḥu yid-s; nettat ahat i t-yessuggmen i jjwağ? ahat i t-yettargun d azgen n yiman-is… netta wissen amek i tt-yundi?! Ass-nni yerwel, acemma ur t-yuγ, acemma ur t-yebli! Seg yimir-nni ar tura, ahat acḥal d tiḥbibin i yuqem? ahat yejweğ, ma mačči d snat, neγ d tlata tulawin, ma mačči ugar?! Ahat yettu-tt maḍi! Walaγ-tt mi teẓẓel di tlemmast n webrid am usaru, walaγ-tt mi tt-γummen s uḥayek n leḥrir ( ur cfiγ ara γef uḥayek-nni ma d win n Lḥecḥaci, neγ d lemremma?) . Aḥayek-nni i ttarrant teslatin, ass-nni yebbeqnunnes deg idammen. Ass-nni γas meẓẓiyeγ, d agrud, akken meẓẓiyit igerdan-nni i iteddun γer uγerbaz ( lakul). Aγerbaz-nni yecban taberrakt n wuzzal, acku yezga-d di lḥuma taẓawalit, yezga-d di Bab lḥemra ( tawwurt tazeggaγt, ahat d “tawwurt n ğahennama” ). Teẓẓel di tlemmast n webrid meskint, tewwi-tt deg yifer-is, tinna akken i yettargun talwit, tayri, tarwa…
Aḍris akken ma yella |
Liẓ-avuntir n Dda Qiqi
- Tazwart...
 Aḥlil! Ay at leεraṭ temlek-iyi, tesderwec-iyi. Seg wakken tt-jjmeγ, ṭḥaγ-d ttxayaleγ-tt-id tusa-d: Telsa-d aserwal n „ Ğğin“, acḥal bhay γef tqummict-is! Tabagust ters γef tammast-is iweṣṣef deg-s uqerruy n wezger n „Bifalu“, d aramul-nni yesseεcaren tifunasin; armi i usmeγ deg wezger-nni, qqareγ: lemmer γas d nekk i yeṭṭfen amkan-is.Taqemjet d tamellalt terna-yasent-id ccbaḥa i tebbucin-is i iṭennben am tbakurin-nni yessemṭin bla lweqt. Tisebbaṭin sut igerzan εlayen, rqiqen, tteddu tettleγway yes-sen, akken i tettleγway i yettferfir yid-s wul-iw. Tamzurt-is d taberkant teγli-d γef tuyat-is, terna-yas-d lebha i temgerṭ-is. Tiḥennikin-is amzun d rreman-nni n Lalman. Ticenfirin-is amzun d ḥebb lemluk-nni n Larebεa n At Iraten, acḥal ẓid-it i usuden! Kra deg-s ur ixuṣṣ, tzemreṭ ad tgalleṭ ar d as-tiniṭ d kra unaẓur i tt-id-iṣewwren s lqis.
Aḍris akken ma yella |
Caw-is d laεqab-is
- Tazwart...
Tullizt n Ğamal Saadi: Berḍeq ! Nennulfa-d γer ddunit; agama inna-k ad ken-refdeγ, ad teččem, ad tsum deg-i, ḥerzet-iyi kan ad wen-telhu tmeddit. Ihi nečča neswa, yal yiwen yessen leqdic-is, yal yiwen yessen azal-is.
Aḍris akken ma yella |
"Liẓ-avuntir n Dda Qiqi"
- Tazwart...
Agzul: Aṭlas yeffeγ-d seg wexxam yezreb, iḥar ad yemlil tameddakelt-ines Ḥayat ( „tarwiḥt n terwiḥt-iw“, akka i s-isemma netta) d wukud yesεa ttiεad ass-a. Dda Qiqi di tannumi yezga yessaḥab tabeḥlust-is, itezzi itenneṭ am izirdiw ger yemγaren-nni yettγimin di „ plaṣ d arm“ ; ass-a , atan yecṭaṭṭew, ṭennben cclaγem-is, a s-tinit yesraḥ-d rriḥa n čečču. Di tegnit ideg yiwen yezreb, wayeṭ yestufa. Aṭlas a d-yaf Dda Qiqi, a t-id-yeεreṭ γer tmeγra ara teg tiddukla Numidya ilmend n lεid n tmeṭṭut; Dda Qiqi a sent-id-yebdu seṭṭac, sbeεṭac... Taggara Aṭlas texdeε-it tmeddakelt-is, ur d-tusi ara, tameγra n Numidya tfut-it. Akken qqaren: “ Ur yečči seksu, ur inezzeh iṭebbalen“. A d-yeččar taqerruyt-is s tebyarin, ad iqirr γer wesgen-ines am waruy. Ma d Dda Qiqi a ziγen iruḥ yeḥṭer tameγra n Numidya.
Aḍris akken ma yella |
Lemmer a d-yuγal zzman
- Tazwart...
B.C Tanaslit d taqbaylit id yekkren di temdint n Wehran, d tanelmadt di tesdawit . Ur tettu ara tameslayt n lejdud-is, telmed tira n tmaziγt di tiddukla Numidya n Wehran, syen tɛedda srid ara tira, tebda s tira n imagraden di tesγunt Tafukt i d-yettefγen yal ayyur seg useggas 2003, ass-a tessaweḍ ad taru adlis ines amezwaru “Lemmer a d-yuγal zzman “, i d-yefγen γer tizrigin Numidya deg wayyur n mayyu 2006.
Lemmer a d-yuγal zzman d tullizt n 58 isebtaren, id yewwin γef tayri . Krad (3) imeddukal myefkan lɛahed ad ilin am atmaten akken ibγu yili , Ssaɛid anelmad di tesdawit , Farid d Murad iwumi temmut tmeṭṭut-is Tilas, teğğa-yas-d aqrur, Lunis , at iwanes . Aḍris akken ma yella |
Am tmeqqunt n tzeğğigin (2)
- Tazwart...
Si ger tullizin id yefγen deg wammud-a , nefren-awen yiwet sγur Yazid Bulma . Tullizin n Yazid (War isem, Ammer… d Tiγimit d lbaṭel), d Smaεil Σebdenbi (Lunğa, Kker a mmi ) cubant isefra am akken ara twalim deg tullizit n wass-a d tin id newwi ass yezrin.D tidett d tameqqunt n tjeğğigin i win iten yeqqaren( γas akken ur nefhim ara acuγer awal: tijeggigin yers deg wezwel s usekkil “z” ) .
Tikwal dγa, Smaεil yessedad ula d isefra am di tullizt “Lunğa”, am akken yettuγal ar tayri-ines tamezwarut : tamedyazt. Γas ad ters tmeqqunt n tjeğğigin, taγuri tekfa, taqsiṭ ad tidir deg wallaγ n imdanen , yal wa amek yettwali tettkemmil tullizt. Aḍris akken ma yella |
Am tmeqqunt n tzeǧǧigin (1)
- Tazwart...
Am tmeqqunt n tzeǧǧigind ammud n tullisin sγur Yazid Bulma d Smaɛil ΣEBDENBI, id yesezreg useqammu unnig n timmuzgha aseggas-a (2006). s uɛemmed n tesγunt ABC Amazigh d weγmis Tamurt i-ten isufγen tikkelt tamezwarut iseggasen izrin.
Ad nezwir assa s tullist "kker a mmi" n umeddakel nneγ Smaɛil .Deg ussan i d iteddun awen d nernu tayeḍ sγur mass Yazid Bulma
A.R Aḍris akken ma yella |
Σumar DERWIC[1] : AMEDYAZ G UZAZRAF + TAMEDYAZT
- Tazwart...
Tassuqilt-a yuzneγ-tt-id Mass Σumar DERWIC Σumar DERWIC seg Tizi n Imnayen (Gulmima) di tmurt n Merruk. D yiwen seg imaslaḍen n tmesmunt (association) Tamettit Tadelsant Tilelli n Tizi n Imnayen. Σumar DERWIC yenna-yaγ-d ayaki: Kkiγ-d asmel (site) Imyura, issusem-iyi (iâjeb-iyi) kigan. Ihi, riγ ad amuγ (participer) diges s yiwet n tullizt i d-sughlegh seg tefransist, azwel-nnes AMEDYAZ G UZAZRAF (le poète au tribunal); yaru-tt Muḥa ABEḤRI, amyaru amaziγ amerruki; nekkin ruriγ-tt-d γer tmaziγt acku tsawal γef ugnu n tmaziγt di Merruk. Riγ umu-ya ad yili d tarezzift n ighef n useggwas 2006.
Aḍris akken ma yella |
Taqufett at laxxart
- Tazwart...
Cfiγ zik I yiwet n temγart d tanaɛkakuft, udem-is iccur d sser xas akken ikwmec akw si tewser, allen-is am igenni n tefsut, ttharigent deg umedyaz ma issusem u zggant, macci kan ttwalint, ttsumunt kra tγawsa ar d-irsen zdat nsent. Ifassen-is d illweggaγen am tḥedduft n uwtul, tagrbuzt-is xas terwa agrireb d lemrar, s isseγ teṭṭef iman-is, terfed imani-is. Tamγart-a d Tafarest, d jida. Aḍris akken ma yella |
Mack: Imγaren
- Tazwart...
Yiwen wass ufiγ-d yiwen umγaṛ n taddart nneγ eqqim deg yiwet n tiγilt γef teblaḍt, ṭarf n taddart, iẓiẓin iṭij u nniγ as :
- Azul a dda Yidir ! - Azul a mmi ! Ternam aγ-d tura azul-agi wissen ansi ! - Ilaq a dda Yidir ! Nekwni s ineggura yagi nebγa nuγal s izsuran !
Iḍsa tt-id dda Yidir, iwexxer ibiri γef unyir-is, ikmez taqacuct uqerruy-is I deg bedden sin wanẓaden imellalen u erra yi-d : Aḍris akken ma yella |
Muḥend At Iγil
- Tazwart...

Tazelmaṭ texser, teyffust ur terbiḥ ara.D-taceqquft n umezgun deg illan kkuz(4) isekkiren(actes). Tamuggit n uzulal(absurde).Udmawen igejdane : amazwar ar tefranin, anessemdu ines. Taceqquft-a tettezzi γef amek ttidiren imdanen ticki wid i iseddayen tilufa tisertanin teddun deg ubrid d isken Makkyavel. (abrid amakkyavili, ma nezmer a-d-nini akka) Aḍris akken ma yella |
Asabter yellan deffir wa | Asabter n zdat Zdi-t deg Facebook | |  |  |  | |
|