Taklit n tayri.
D tawengamt ( lxaṭira)1 sγur: Ğamal Benεuf.
A tt-buddeγ d tajmilt i weltma-tneγ Zakiya (neγ Fuziya akken i s-nessawal nekkni) Σeggad*
Wissen dγa amek yella wul-im?! Wissen ma yennejbar, neγ werεad?! Nniγ-am tzedreḍ deg wanu (lbir) ur nesεi lqaε, wissen anwa wagi i kem-“yeskulin”?! Wissen ma yuklal meqqar, Neγ ar daxel ay ul?! Yettwawwet dγa di lemtel: ” Yekla yuẓam, yerẓa remḍan-is γef yemqerqer”. Niγ (yak) qqaren daγen: “ tayri d taderγalt”, tayri taderγalt yezzuγuren bab-is γer wanda tebγa nettat, mačči γer wanda yebγa netta. Ahat a yi-d-tiniḍ: Wi k-yennan akka “ kkuliγ” a wagi? Xuḍi nekk mačči d menwala!...
-- Nniγ-am ssneγ akk tigi. Lemdeγ-tent deg wallen-nni-inem yecban tamda n tirga, tinna akken yellan daxel n “yefri n leεǧayeb”, iγef yesberber wedrar n Yemma tadrart deg Aweqqas. Γriγ-tent di twenza-m ideg tewcem tayri, γas tura s isekkilen imecṭuḥen i wumi ur tezmir a ten-tγer tmuγli n menwala, nekk γriγ-ten-id! Sseγreγ-ten-id i wid yettnadin ad issinen tayri s talqayt. Γas ma tura s isekkilen d ireqqaqen nezzeh, cban inzizen n wul i wumi ur tezmir tiṭ a ten-id-tefren, nekk ferneγ-ten-id! Ferẓeγ-ten-id am umejjay-nni yeṭṭfen “ sskanar”. Γas tura s isekkilen n tmess ireqqen, tinna i d-yettaǧǧan ccwami ideg tetthabi tmuγli n win ur njerreb taruγi. Γas tura s idammen, am tecraḍ ideg ggwten izamulen, yal wa amek ara sen-yefk anamek; ma d inumak-nsen n tidet ur yelli seg-sen win yellan d amaγud (iquden) γur kra; ttarran-yes-sen lada. Γur kra nniḍen; ttarran yes-sen yir tiṭ, neγ tiṭ n tismin. Γur wiyaḍ (rrehṭ neγ ṣṣenf-agi, ixulef wiyaḍ nniḍen) ; jebbden-d yes-sen lwelha, neγ tamuγli n medden i wakken ad γren deg-sen lmertat akk d tlufa i ten-izedγen i lebda; iwakken a d-grin daγen d ccfaya ur tseffeḍ tatut. Ma d nutni ( izamulen-nni), ttweḥḥin-d akk s nnger… Γas tira-nni (yuran di twenza) tikkwal teggar-d tiγri tagugamt, tinna akken yecban tarṣaṣt i ineqqen amdan s tsusmi. Ala tarwiḥt n win tesseqlalleḥ i d as-isellen deg yifer-is iεuẓẓgen. Γas tikkwal tettnazaε-d, anazeε-ines igellu-d s lmertat umuḍin i wumi ur isell ara wemdan anezmar, ala ameεlal i d-tettaweḍ. Γas ma tikkwal tesrugmut, taγect-ines d asxertem i wumi ur ifehhem leεqel. Ala tisselbi i tt-yessnen. Γas tikkwal tiγri-ines d tilemt ur s- isell ara ula d lmal agugam. Ala Ḥessas nnda i s-isellen di takin ( takwin) ugama yecban targit. Γas tikkwal tiγri-ines d axemmim, d tidmi, d takti, d ayen i d-yettrusun kan di lbal, ur tt-id-tettaf ara tgezzant-nni yekkaten xeṭṭ-rrmel. Γas tikkwal tiγri-ines d asuγu, d acerγit, d ameǧǧed yessergagayen tasa. D acewwiq-nni i d-yesrusuyen lweḥc… Γas tikkwal d ṣṣut izuffan n waḍu “ εyaṭ u qeyyama”, winna akken yessengugulen kra yellan… Ṣṣut-is, ahat yecba aṭerḍeq n rrεud, kra yellan yessexmet-it, kra yellan yessers-d fell-as tigdi; ala wid i wumi tennerna tigdi, wigi tigdi-nni-nsen tettuγal-asen d tissas. Akka am tyaẓiṭ: “ tayaẓiṭ ur nettarew, tin ur nzeddel γef tmellalin, ass n rrεud i s-ggaren timellalin akken ad tesgerger fell-asent” . Γas tikkwal, ṣṣut-is yettwannay-d s yal tameslayt, anagar tinna-akken-nneγ ( wissen teεreq-as, wissen yettu-tt, wissen yessetḥa yes-s, yettεudd-itt d lεib?) ; nekk, gziγ-t imi d-yerḍel awal sγur wiyaḍ ” lḥubb”, smektaγ-t-id s wawal” leḥmala”, segmi d-yemmekta , yerna-yas-d takna “ tayri”. Γas tikkwal d tiγri, neγ d ṣṣut, neγ d anazeε, neγ d asrugmet, neγ d ameǧǧed, neγ d aslilew, neγ d asbuγer, neγ d nnehtat, neγ d ajefjef ( alejlej), neγ … anda ẓriγ nekk d acu-t!? Ḥṣiγ kan d aneznaz n wanza yessergagayen ulawen, d aneznaz-nni i ttagaden akken medden; winna akken n win yettwanγan s yir lmut (dagi, qeṣdeγ-d tayri), yettwanγan am yetbir γef waman, yettwanγan werεad i ten-yeswi. Γas tura s isekkilen n nnuṛ i yeddal cciṭan s tbernust-ines n lεar, s tbernust-ines n tallest (ṭṭlam). Yesberber fell-as, yessedrag-itt i tmuγli; d acu ara twali tiṭ yeddreγlen di ṭṭlam uṭellis? ala tiṭ n lmalayek ( ineglusen) ara tt-iwalin, ma stufant εad, neγ ma ur keḥḥlent ara s taẓult ilili!
Nekk, nniγ-am: Γriγ aya, mačči kan di temlixt n tmelγiγt n twenza-m, mačči kan di limarat n icerriḍen, neγ n yezrigen yellan deg uyendur, yellan deg wenyir n twenza-m; γriγ -t di lbext-im yuran deg ufus-im azelmaḍ yellan d azehri.Γriγ-t ula di tira-nni taḥerfit, tinna akken i zemren ad arun yakk yemdanen s ifassen-nsen di lkaγeḍ ( ur tt-ttarun ara s tinna-akken-nneγ, ma uran-tt xuḍi a tt-zelgen, wa yettaru-tt akka: ” ḥemleγ” -- deg wemkan n ḥemmleγ-- , yeqqel d asif. Wa yettaru-tt akka: “Rriγ” -- deg wemkan n riγ-- , am iriran!) ; tinna akken i ttarun yemdanen, tikkwal s ifassen-nsen teǧǧa tezdeg, s ifassen-nsen yeččuren d ilefḍan, yeččuren d inǧan, yeččuren d imbuxxen neγ d busfus. Ih! tikkwal ttarun-tt ula s ifassen-nsen yebbeqnunnsen deg idammen… Amek ?!...
-- Llan wid ur nettaru la s lmidad, la s ssmex, la s wayen nniḍen ; ur ssinen ara maḍi ad arun.
Wid-nni, Ssawalen-tt-id s yimi afuḥan, s yimi i itetten amurḍus. Qqaren-tt-id s yiles n weksum ur nesεi iγes, qqaren-tt-id s yiles ur nesεi iγes, yessibnin akedded n yiγes, yettsummun adif n yiγes. Ssawalen-tt-id s yiles ur nesεi tilas, s yiles i itemmγen akin i tlisa, iles-nni i wumi ur zmirent ad qerrεent tuγmas, iles-nni yessnen amek ara yenneḥwaṣ, yessnen amek i yettmelliṣ. Niγ ( yak) acḥal d abrid i yemneε si tuffẓa n tuγmas i s-yellan d ẓẓerb! Niγ (yak) acḥal d tikkelt i yessaweḍ bab-is ( mačči d iman-is i yessawaḍ, d bab-is i yessawaḍ) γer uwezγi; neγ γer lmuḥal! Netta ( iles) yezga yeffer, yettuγal γer wexjiḍ-is am wezrem, niγ qqaren « iles yessawal-itent, aqerruy yettaγ-itent ».
A yi-d-tiniḍ: D acu i d imeslayen-agi ur nesεi lmeεna?! D acu i d yir imeslayen-agi imeqqerṣa? Imeslayen-agi yecban aderbal neγ yecban abeḥnuq-nni yehban, winna akken yettmenṭaren deg igudiyen, winna akken i wumi ur d-tzeg tfawet! Nniγ-ak a win ur nessin: Ma yella kečč tulet-inek leggaγet, tecba leḥrir, nekk ul-iw ḥercaw, yecba tazeggart.
-- Γas ul-im ḥercaw, γas yecba tazeggart, llan wid yecban amger zemren a t-id-qemmḍen si lǧedra, zemren a t-id-ḥuccen seg iẓuran.
-- Nniγ-ak: Ma keččini a winnat, tulet-inek d taleqqaqt am tqeṭṭiṭ-nni yegzer wemcic. Nekk, ul-iw d aẓru n tefza neγ n tnicca.
-- Γas ul-im d aẓru, llan wid yecban anhiz ( afḍis ameqqran), a t-sdegdgen, a t-bḍun d ticwayin.
-- Nniγ-ak, a winnat: Ma kečč, tulet-inek d adγes, teshel i weskaf! Nekk, ul-iw d timess, ur yezmir ḥedd a t-yennal.
-- Γas ma ul-im d timess, llan iseḥḥaran yetturaren s tmess akken bγan, tikkwal tetten-tt d tuččit.
Nniγ-am, tenniḍ-iyi-d. Tenniḍ-iyi-d, nniγ-am: Tugiḍ ad tfehmeḍ tasusmi yettmeǧǧiden, akken i d-ssenṭaqeγ nekkini arqiqqes n lecfar n wallen-im. Nniγ-am, tenniḍ-iyi-d. Tenniḍ-iyi-d, nniγ-am: Tugiḍ ad teγreḍ tadyant n tayri gar : “Zulixa d Sidna Yusef “. Tenniḍ-iyi-d, nniγ-am. Nniγ-am, tenniḍ-iyi-d: Walaγ acḥal d isura n irebbiten n tayri: widak-nni n “Bac muhendes d sitti Hanem”, widak-nni n “ Fendi wa ḥaramihi”, widak-nni i γ-yerran tayri d asqecmeε, i γ-yerran tayri d alelluc netturar yes-s akken i γ-yehwa…
Teggugmeḍ, ters-d fell-am tsusmi! Ḥṣiγ tugiḍ ad tawiḍ mayna! Kemmini yečča zzux. Kemmini yenwan iman-im d leεlali. Kemmini yenwan iman-im d aggur, d tiziri, d igenni s lekmal-is! Amek ara tawi mayna teqcict n ccuq?! Taqcict i d-yekkren di lεezz d ddlal, taqcict i d-yetturebban s ḥlu-ḥlu neγ s ttnefcic?! Meεḍureḍ i telliḍ, aḥlil!…
Fiḥel awal, γas teṭṭfeḍ ssabeε-inem ar γur-m; maca, gziγ tasusmi-m, yenna-yi-d lexyal n tili-m: Sel mliḥ a wagi! Nekk mačči d menwala. Nekk, ur lliγ ara si tidak-nni i zzuγuren wulawen-nsent. Nekk seg tid yezwarayen leεqel, mačči seg tid-nni i iteddun kan s lewhi.
-- Ḥṣiγ, ayagi yakk d zzux kan i yennernan deg-m. Ayagi yakk d awham kan i twehmeḍ deg yiman-inem. Ayagi yakk d nnefs kan i kem-yulin, teḍra-yam am tculliṭ-nni yeččuren d nnefs, nǧeε-itt kan ad tuγal d tilemt, d ulac…
Ma γur yiman-im d ayen nniḍen, γur wiyaḍ, (akka telliḍ akka tura, wamag ma tejjteḍ neγ ma tsuma-kem-id tewser, fiḥel awal!..) tettbaneḍ-asen-d d tamesluxt kan, daya.Yal wa amek i yebγa a kem-yečč d tiremt: Wa d aseqqaḍ, yebγa a kem-yečč s tawant. Wa teǧǧa-t leqnaεa, yebγa ad itett deg-m ad yesnagar. Wa yettwafeḥḥem ( “afḥam” qqaren-t i win yeεyan di kra n tuččit), a kem-yesselbubeγ kan a kem-yeǧǧ. Wa yebγa-kem d tacriḥt n teftilt, wa yebγa-kem d tacriḥt m yiγes, wa yebγa-kem d tacriḥt m tassemt, wa yebγa-kem d lemdamat ( ayen yettilin daxel uεebbuḍ, am tasa d wul), wa yebγa-kem d iles, d adif, d lekfarat ( lmexx neγ allaγ)… llan ula d wid i kem-yebγan d tisigert ara yefk i yiḍan, i yemcac…
Twehmeḍ! Tugiḍ a d-terreḍ awal!?
Ihi, mačči fell-i ara tesfelqḍeḍ, mačči fell-i ara tessiεezzeḍ iman-im… niγ qqaren: “ Acḥal εzizeḍ a lleft, taberruyt teswa mitin”. Neγ daγen: “ Ay akken tebγuḍ tiεzizeḍ a tiṭ, timmi tezga-d sennig-m”.
Nekk, tigi yakk, jerrbeγ-tent, “ ulac afrux yufgen, ur iris”, “ ulac ttejra ur ihuzz waḍu”, ulac ul ur tḥuza tayri, ulac nnif di tayri.
Tayri tecba lmut, ulac win ara tezgel, tgellu s uzegzaw akk d uquran; εad tugar-itt! Imi nettat (tayri) d taderγalt, tḍellu i medden bilγus, tneqq-iten s tecmatin, ttekkes-asen tirwiḥin tettaǧǧa-ten d igerbuzen, mmuten ṭṭillin…
Ma ur tumineḍ ara sell i weḥbak n wul-im, sell i uneznaz n iḥulfan-im; wali tugna-inem di tnafa, mačči d tugna-nni i m-d-yemmal lemri… Ma ur tumineḍ ara steqsi wid ijerrben, neγ sell i tezlit-agi n Si Muḥ:
“Ay aqcic”
Cubaγ-k, ula d nekk yiwwas ḥemmleγ
Ssneγ mi ara yirẓig lqut
Ssneγ tayri yeṭṭfen tiγilt
Terra-yi ussan d lḥentit
Rwiγ asawen
Tayri ma tfut tedderγel
Ula d as-d-yexdem leεqel
S i nettwali
…
-- Mačči s Si Muḥ ara tesεeddiḍ iman-ik, mačči s wiyaḍ. Si Muḥ akk d wid i t-yecban ẓid-it imeslayen-nsen, mačči am imeslayen-inek ileǧmanen, imessasen.
I tuγaleḍ kan γer tira-nni-inek tamugezt ( engagé)?!
-- D kemmini, εad d kunwi i yebγan aya. D kunwi i yi-d-yezzuγren, d kunwi i yi-d-yefkan afus…
-- Nefka-yak-n afus, kečč tefkiḍ deg-neγ afus! Nessuggem deg-k ayen iwulmen, ayen ara γ-d-yerren asirem, ayen ara γ-d-icebbḥen tirga…
-- Terǧa-m deg-i ayen iwulmen, neγ ayen tebγam?! Tebγam a wen-kemzeγ anda tebγam…
-- I tecbuḍ-d xersum deg idaddaten-inek?!
-- Tebγiḍ a d-tiniḍ imyura-nni-nneγ imeqqranen, wid-nni akken i wumi yecrureq yemru ( a yi-ssurfen imi ur ten-id-bdireγ ara, γas ssneγ akk ismawen-nsen)? D tidet, wigi ur ten-cbiγ ara, meεni annar-agi hraw, deg-s amkan i yal yiwen…
-- Terniḍ tsemmaḍ-as “annar”, γef waya i tesserwateḍ akka akken i k-yehwa!
-- Ala! Bγiγ kan a d-iniγ: Yal wa amek tt-iwala, yal wa anta tiγmert ansi tt-id-yessaked. Lemmer ur ugadeγ ara ad rfun fell-i, lemmer ur ugadeγ ara a tt-cerweγ merriγet, yili nniγ-d: Llan deg-sen wid i tt-iwalan s tmuγli n wiyaḍ, mačči s tmuγli-nsen nutni. Llan deg-sen wid i tt-id-yettcebbiḥen d acebbeḥ n belεani ( “ belεani” d aεemmed s twehranit, wissen ma yella s teqbaylit?), ssebganen-d kan tafukt akk d nnsim n tefsut, teffren uḍan n llyali n tegrest (ccetwa), teffren izilan n ṣṣmayem unebdu; llan deg-sen ula d wid i tt-yennan akken ara εeǧben tiqcicin, neγ tiḥdayin ( ma llant εad tid yeqqaren s tmaziγt?!) akken a sen-d-cmummḥent. Tilmeẓyin i kem- yecban a ten-buddent i yiman-nsent, ma d tid ijewǧen a ten-buddent i yessi-tsent ( εad ma ur εciqent ara yakan: di Raγeb Εalama, neγ di Jurj Wasuf, neγ di kra n “ Cab” i yessnen ad yecnu: “Lmeryula ttebγi ttesher”).
-- “ Iruḥ wul a d-yekkes lxiqq, yufa leḥbab d imuḍan”. D acu k-yuγen akka, a winnat?! Aql-ik, tuγaleḍ d akuz, tuγaleḍ d ccluc, tuγaleḍ d buseṭṭaf, ur tezgileḍ yiwen! Tessawaleḍ ala i nnger!... Weqbel ara k-iniγ aḥlil, ahat meεḍureḍ i telliḍ, γas γiwel err-iyi-d γef westeqsi-yagi: Acimi yal mi ara d-tbedreḍ tayri, yal mi ara d-tbedreḍ iḥulfan tettmektayeḍ-d yid-sen lmut?!
-- Ass-a a m-d-iniγ ayen ur nniγ ula i yiwen, acku tefkiḍ-iyi-d nnuba, teǧǧiḍ-iyi a d-smireγ tiqqit si tedlawt-nni n lemrar i d-yeẓẓem wul-iw… Ihi γas sel-d a tameddakelt ( mačči a taḥbibt, γas kkes aγbel) : Walaγ-tt sanda i tt-tessaweḍ tayri.Walaγ-tt sanda i tt-teẓẓuγer tderγalt, walaγ-tt mi yenta deg-s ujenwi n lexdeε, ajenwi n lexdeε i d-yekkan seg ufus n laman. Walaγ-tt mi tt-yenγa gma-s, gma-s i d-turew tεebbuṭ n yemma-s! Acku tḥemmel yiwen, tleḥḥu yid-s; nettat ahat i t-yessuggmen i jjwaǧ? ahat i t-yettargun d azgen n yiman-is… netta wissen amek i tt-yundi?! Ass-nni yerwel, acemma ur t-yuγ, acemma ur t-yebli! Seg yimir-nni ar tura, ahat acḥal d tiḥbibin i yuqem? ahat yejweǧ, ma mačči d snat, neγ d tlata tulawin, ma mačči ugar?! Ahat yettu-tt maḍi! Walaγ-tt mi teẓẓel di tlemmast n webrid am usaru, walaγ-tt mi tt-γummen s uḥayek n leḥrir ( ur cfiγ ara γef uḥayek-nni ma d win n Lεecεaci, neγ d lemremma?) . Aḥayek-nni i ttarrant teslatin, ass-nni yebbeqnunnes deg idammen. Ass-nni γas meẓẓiyeγ, d agrud, akken meẓẓiyit igerdan-nni i iteddun γer uγerbaz ( lakul). Aγerbaz-nni yecban taberrakt n wuzzal, acku yezga-d di lḥuma taẓawalit, yezga-d di Bab lḥemra ( tawwurt tazeggaγt, ahat d “tawwurt n ǧahennama” ). Teẓẓel di tlemmast n webrid meskint, tewwi-tt deg yifer-is, tinna akken i yettargun talwit, tayri, tarwa… Teẓẓel zdat yimi n tewwurt uγerbaz: Amseglu ( annex) “Elǧǧewhara”/ “la perle”, teγli tǧuhert zdat yisem “ Elǧǧewhara”. Texnunnes deg idammen-is am tixsi yemmezlen deg wass n lεid, ur d-yecfiε deg-s uγerbaz, ur ixuṭṭ deg-s. Teẓẓel qrib zdat tewwurt n lmuxat ( timasurin), imir-nni mazal-itent llant, ur d-tecfiε deg-s tmezgida ( lǧameε irumyen)-nni, ur txuṭṭ deg-s! Teẓẓel qrib zdat n lwali ( ṣellaḥ, lemqam) Sidi Muḥemmed Mull ṣṣur ( d aγrab, d ṣṣur yesεan tikeddanin akk d txemmjin, ideg srusuyen ticemmaεin d yedrimen; ttẓurunt-t lxalat, ttγimint din ssummurent iṭij. Yezga-d di tama ufella n Sidi Lhewwari), ur d-yecfiε deg-s ṣelleḥ ur ixuṭṭ deg-s! Teẓẓel qrib ( s waffug n wegḍiḍ neγ n wefrux) zdat Lalla Meryama ( Meryem, yemma-s n Sidna Εisa) i d-yeṭṭfen tiγilt di tmezgida n “Santa kruz”, Lalla Meryama i yeldin iγallen-is γer tama n “Lmariyya”, amzun tessawal i wid yeḥwaǧen leεnaya, ur d-tecliε di tmexluqt-nni, ur txuṭṭ deg-s!…
Zziγ γer tmeddakelt-nni-inu n tmara, kkreγ ad as-iniγ: Muqel ar wanda tessawaḍ tayri! Atnad iḥulfan d leḥnana i yessawaḍen γer nnger! Kemm teqqareḍ : Nekk d leεlali, nekk d aggur… kkreγ a s-iniγ: Ma yella tḥemmleḍ ( ḥṣiγ tḥemmleḍ), ad teknuḍ, ad tanzeḍ zdat win i tḥemmleḍ, ad tuγaleḍ d taklit n tayri. Kkreγ a s-iniγ: Ayagi i m-n-nniγ, yekka-yi-d si teqruct n wul, mačči si mraw (10) lewṣayat i d-yersen γef Sidana Musa; yernu mačči d kemm i tt-weṣṣiγ, la ttweṣṣiγ deg d tidak ḥemmleγ am yessetma, neγ am yessi.
A ziγ tennejla, tessenser iman-is γef tfednin, teǧǧa-yi-d ilem ara yi-iwansen. Cerweγ-tt merriγet, nndama ur tt-ufiγ. Bγiγ ad ttuγ, bγiγ ad zhuγ, greγ di rradyu tasfift-nni “ a taεezzult-inu”, bedleγ tayeḍ:
Ay aneznaz yekkaten
Nekk yufa-yi-d di berra
Γef teqbaylit m uxelxal
Iḍ d wass ur gganeγ
…
Teγli-d tallest, texsi ( tensa) tafat, berriket ddunit, yessusem rradyu, d nnuba n tezḍuṭ n yiḍ, d nnuba n tbuγarin ( asbuγer) n yiḍ; tid akk yettwanγan wwint-d tirwiḥin-nsent yettijjiqen deg ifassen-nsent, sṭebṭubent-d di tewwurt, ttsuγunt-d : Sidna Ayub !... Sidna Yunes!... Sidna Nuḥ ! ….
Rriγ tiwwura, rniγ lecqayeq, medleγ allen-iw, regleγ ( bellεeγ) imeẓẓuγen-iw, lemmer ufiγ ad rewleγ ula seg yiman-iw. Nwiγ a yi-d-tennal talwit, ziγ d “avirus” i ineṭden deg wallaγ-iw, yessexreb deg-i yal kra yellan d tirga yelhan, yessedrem ( ihudd) deg-i kra yellan d asirem; a ziγen d « mzelzel-ẓekwan » i inedhen deg uqerruy-iw! Amzun d « ayat lkersi » i d-yettkerrir : « Tikkwal γas tura s idammen yessamsen talaba tamellalt n teslit, ma ur d-uragen ara ansi nniḍen, a d-urugen seg yiri-s ara yezlu gma-s, neγ baba-s. Tikkwal γas tura s idammen yessamsen talaba tamellalt n wegrud amecṭuḥ i wumi xetnen ( ṭṭehhren). Tikkwal tura s idammen ara yessimsen talaba tamellalt ( lekfen) n lmeyyet mi ara t-yeddez Εeẓrayen… »
1- Ṣṣenf-agi n tira ssawalen-as s taεrabt” lxaṭira”. Aql-aγ nefren-as-d isem i tt-iwulmen s tmaziγt: “Tawengamt” i d-yessumer gma-tneγ Derwic Εumar si Lmerruk. Tawengamt tekka-d si: Tawengimt( lxaṭer= mémoire).
Wehran ass n 11/08/2006.
* D tamedyazt, d taεeggalt n tiddukla Numidya. Tewweḍ sanda ara naweḍ, ass n 17:08/06 γef 1 n ṣṣbeḥ ( 5 wussan segmi tettwaru twengamt-agi). Truḥ akken d tilemẓit, d lal n 35 iseggasen. Ṭṭes di talwit a Fuziya weltma.
dbenaouf@yahoo.fr