 | | |  |
 |  |  | |
|
|
|
Liẓ-avuntir n Dda QiqiIxef amenzu: Liẓ-avuntir n Dda Qiqi A tt-hduγ i wiyi: A wid yenḥafen tayri Ffuden aman-ines di tefsut Ma tebγam ad tḥemmlem yid-iyi Ur qqaret lḥal ifut Γas farṣet tiγmert-ayi Ara d-tettafem di Tafukt. Ixef n wutṭṭun-a d wa: Meγres, d useγres, d win γur-s. Agzul: Aṭlas yeffeγ-d seg wexxam yezreb, iḥar ad yemlil tameddakelt-ines Ḥayat ( „tarwiḥt n terwiḥt-iw“, akka i s-isemma netta) d wukud yesεa ttiεad ass-a. Dda Qiqi di tannumi yezga yessaḥab tabeḥlust-is, itezzi itenneṭ am izirdiw ger yemγaren-nni yettγimin di „ plaṣ d arm“ ; ass-a , atan yecṭatṭṭew, ṭennben cclaγem-is, a s-tiniṭ yesraḥ-d rriḥa n čečču. Di tegnit ideg yiwen yezreb, wayeṭ yestufa. Aṭlas a d-yaf Dda Qiqi, a t-id-yeεreṭ γer tmeγra ara teg tiddukla Numidya ilmend n lεid n tmeṭṭut; Dda Qiqi a sent-id-id yebdu seṭṭac, sbeεṭac... Taggara Aṭlas texdeε-it tmeddakelt-is, ur d-tusi ara, tameγra n Numidya tfut-it. Akken qqaren: “ Ur yečči seksu, ur inezzeh iṭebbalen“. A d-yeččar taqerruyt-is s tebyarin, ad iqirr γer wesgen-ines am waruy. Ma d Dda Qiqi a ziγen iruḥ yeḥṭer tameγra n Numidya. Amek i t-id-qublen dinna? d acu i yeẓra? amek i yuγal s axxam-is, γer tmeṭṭut-is Nna Ququ?... D ayen ara nẓer deg wuṭṭun i d-iteddun ( ma bγan at Numidya)... Akken wwṭeγ γur-s, beddeγ deffir-s, ur yi-d-yeẓri ara, ufiγ-t yessawal-d asefru-ya: „ Berka-k uẓu n tneqlin A win ur nessin Mi qqurent ad yekkaw yimi-k Mačči am Si Muḥend i iḥemmlen tullas Lexrif n kull ass Iṭes-is ger tebbucin „ Akken i yekfa asefru-ya n Si Muḥend U Mḥend, akka i d-yenna netta. Kkreγ neğεeγ-t γer iberṭi, nniγ-as: Εni meẓẓiyeṭ imi d-tessawaleṭ akka tiheddurin am tiyi?! - Yerra-yi-d s uduqqes: Ah!... Ya ddin lmerk! Yerna-d deg wawal-is: D acu d-nniγ εni?! - Rriγ iman-iw γucceγ (rfiγ) : Ma drus, tenniṭ-d kan „tibbucin“ ! - Usiγ-d ad qeṣṣreγ cwiṭ d yemγaren-ayi n twaγit, ufiγ-ten-id ssawalen ala γef cemma d tneqlin. Ğğan akk dellaε-ihin a Rebbi barek! ( dayi iwehha s uṭad-is γer kra n teḥdayin εeddant zdat-neγ)... Gezmeγ-as awal, axaṭer ma ğğiγ-t, a d-yader ayen yellan seddaw ubagus: Nekk zerbeγ cwiṭ , ad kkreγ kan ad εeddiγ. Seg mi i yi-d-yektal s tmuγli si tfednin alammi d tacebbubt uqerruy-iw, yenna-yi-d s wecmummeḥ: Εni tella kra n tin i k-ijeyyḥen almi d-tcebbḥeṭ akka iman-ik am yesli?! A ḥeqq Sidi Mḥemmed ar yessewhem-iyi wemcum-ayi! Amek i yeεqel sεiγ „ arundivu „ d teqcict? Ad as-tiniṭ yekkat xeṭṭ rrmel!... Yerna deg wawal-is, yenna: Aḥeqq Jeddi-k Amsed, d lxalat akk yessefsed, ma ilaq a s-tefkeṭ azal i tmeṭṭut. Eğğ-itt a k-terğu nettat, mačči d keččini i ilaqen a tt-trağuṭ. Ma ur tt-tessarexseṭ, ar d ak-tessirxes nettat. S tidet kan, imeslayen-ayi n Dda Qiqi zgan-iyi-d γef wul-iw gedged. Akken i εerṭeγ a d-neṭqeγ, yegzem-iyi awal: Tixerzennaṭ-ayi n tlawin, d nekk i sent-yessnen; εni drus i bbregεeγ seg-sent: acḥal n tṭelyanin i smermγeγ, yiwet deg-sen d Marcila m leεyun tizerqaqin, lewhi useggas d nekk yid-s neggan deg yiwet „ lafiray“ ( agudi n ṭṭumubilat); acḥal daγen n trumiyin i sseglallzeγ di Lpari... Kkreγ a s-iniγ: Γef waya i d-tegraṭ akka seddaw ṭṭula n wuzzal di Lḥasi, di teswiεt ideg tizziwin-inek ttṣerrifent di ddibiz! Imi kečč teṭra-yak am winna akken i s-yennan: “ Xeddmeγ γef uεebbuṭ-iw, d ukebbuṭ-iw, d ubebbuṭ-iw“! Iwakken a s-beddleγ awal, nniγ-as: I ḥqa, a d-tεeddiṭ tameddit-a γer Numidya ?! - Ah, d acu yellan akka εni?! - Tella temlilit ilmend n lεid n tmeṭṭut. - Ass-a d 8 meγres? Kkreγ a s-iniγ: ass-a 9 di meγres. Ass-a i stufan lγaci, imi d lexmis. Ikemmel deg wawal-is: Ay abbuh! Ay abbuh! Kra yellan s lεid-is, ula d tameṭṭut rnan-as tin-is! Nniγ-ak a winnat: tameṭṭut ur teḥwağ ara lεid; tameṭṭut ssečč-itt, ssew-itt, tesserwuṭ-as ayen tebγa... (ahat tfehmem acu yebγa a d-yini wawal-ayi, aneggaru!) Akken i yi-iwala ssḥerṣeγ ad ruḥeγ, yenna-yi-d: Sel kan i teqṣiṭ-ayi truḥeṭ. Attan teqṣiṭ i wumi ara sleγ: „ Tella yiwet tlemẓit ccbaḥa, lufa; akken kan i d-tessemṭi tbexsist-is. Tilemẓit-nni γur-s ameddakel, tikkelt γer tayeṭ ttemyukkasen lxiq, ttemlilin, ttqeṣṣiren, εeddlen „lamur“.Yiwwas yuli-yas taεrict-is. Teṭra-d teqṣiṭ-nni iγef d-tewwi yiwet si tcennayin-nneγ n zik: „ Yeqqes-iyi wezrem Yeğğa-yi ssem-is Am wass-a ar d yendem Ar d yendem wul-is“ „Unifi“, tuqqsa tettwaqqes, ssem yeğğa-yas-t, ma d nndama ur yendim ara; axaṭer d aberkan uqerruy mačči d azrem! Aqcic-nni yennjla, wissen anda i yeffer taqerruyt-is! Tilemẓit n twaγit tuf-d temtunt-is, teṭḥa-d s tadist.Terğa-t a d-iban ulac, „pa mwayan“. Almi qrib a d-terbu i d-iḥun Rebbi fell-as; tufa-d yiwen ubelgug, d abudali kan γef yiman-is, d nniya meskin... ur yessin ad ibecc deg wassan n waṭu! Meεni, yessen anda ara „t“-yessens deg wuṭan n waṭu!.. Kra n wussan kan terba tmeṭṭut-is, (dayen tuγal d tameṭṭut, yekfa fell-as yisem n tlemẓit, akken qqaren: „ Tafruxt d tafruxt, ma turew d tayaẓiṭ“ ) netta , akken yeffeγ γer tejmeεt, kkren-d kra ikeccamen n lekluf, jebden-as tameẓẓuγt, ssxeṣren-as nniya-s; yuγal-d s axxam yeččeḥ. Akken t-twala tmeṭṭut-is yeẓẓembel, teεqel yella kra i yellan. Dγa, tluεa-t: D acu i k-yuγen akka, ay argaz ?! - Argaz-is: Nnan-iyi medden “ Γas akken i tjewğeṭ, tura terba-d tmeṭṭut-ik? Ihi, mačči inek wegrud-nni! -Tameṭṭut: I kečč tumneṭ-ten?! Akken i t-twala yessusem kan, teslef-as i wudem-is, tenna-yas: Wid-nni bγan kan ad bṭun ger-aneγ. Ma ur tumineṭ ara, hhah, nekk a k-d-mleγ, keččini ḥseb γef yiman-ik: “ Meγres, d useγres, d win γur-s “ . Acḥal akka, a lγiṭa? - Argaz: 3 wayyuren, a Σzuzu. - Tameṭṭut: “ Yebrir, d ubendir, d uqeṣṣab-ik n deffir“ . Acḥal εaden a lγiṭa? - Argaz: 6 wayyuren, a Εzuzu. - Tameṭṭut: “ Mayyu, d win-inek, d win-inu“ . I tura, acḥal i uγalen a lγiṭa? - Argaz: 9 wayyuren, a Εzuzu. ... Ur t-ğğiγ ara ula a d-ifak tamacahut-ines. Axaṭer, ḥṣiγ yestufa-d i lehdur. Yerna teṭra-yas am“ yiẓẓan-nni ugertil akken i sen-txedmeṭ d aεewwiq! Ğğiγ-t din ṛuḥeγ s wezrab d uḥiri; γas ini-d s tuffγa n leεqel. Aḥlil, meεdur wul-iw meskin! Tedduγ cennuγ taγect-nni n At Meslayen, a t-yerḥem Rebbi: „ Farida ( nekk, rriγ-tt Ḥayat) lluḥ ( n) lbabur Yettcuqqun lebḥur Lembat-ines di Skikda Trebba tibbucin n ttjur Mebḥal abakur Leεqel-iw deg-sent i yella Ar d teḥluṭ ncalleh... „ Akken i yella lḥal, ufiγ-d iman-iw zdat „ umarci Micli“, γur winna yeznuzun tijeğğigin. Uγeγ-d yiwet tjeğğigt d tazeggaγt (am idammen n wul-iw), d azamul n tayri, a s-tt-hduγ i Ḥayat, „tarwiḥt n terwiḥt-iw“. Ḥayat-ayi d tameddakelt-iw, drus-aya segmi tt-ssneγ, meεni nnumeγ-tt, ad as-tiniṭ akken i d-nlul nekk yid-s.Tikkwal ttenεetbareγ deg yiman-iw amek i tt-id-ṣeyydeγ! Γurwet ad tεuddem s sshala kan i tt-id-wwiγ, a ḥeqq jeddi Amsed ar s xirla n lmertat...Γas yella gar-aneγ yiwen wugur. Ugur-ayi d win n tmeslayt, imi nettat mačči kan ur tessin ara taqbaylit ( fiḥel ad terfum ah! Tamaziγt i bγiγ a d-iniγ.), tugi a tt-tissin. Ma d nekkini, tayri-w d taqbaylit, iḥulfan-is ala taqbaylit i ten-id-yessakayen, i ten-id—yeskikkiṭen. Ula d awal : „ḥemmleγ-k „ , ala s teqbaylit i t-fehhmen, ala s teqbaylit i ssneγ a d-iniγ: „ ḥemmleγ-kem!... Maca, asirem-inu meqqer, a d-yas wass ideg ara tissin Ḥayat taqbaylit, a tt-telmed akken tt-lemdeγ deg tiddukla Numidya. Ad uγaleγ ad ttzuxxuγ yes-s. S waya ad semmdeγ snat tγawsiwin: leḥmala n tin yebγa wul-iw akk d leḥmala n tmeslayt n lejdud-iw. Beddeγ zdat „ umarci Micli“ , γer tama n tulawin-nni yettrağun ma yella kra n wabεaṭ ara tent-yawin ad xedment (ttseyyiqent msakit); beddeγ tajeğğigt deg ufus-iw, ttrağuγ Ḥayat. Kkreγ a d-cnuγ taγect-nni n Mengellat „ Rğiγ i turğa teryel“ , maca, ufiγ-d iman-iw cennuγ taγect-nni n Ḥmiduc, a t-yerḥem Rebbi: Ass n lḥedd lewhi n leṭnac ( nekk rriγ-t d lexmis) Teffeγ-d m tmenṭac Agwad Rebbi d lbumba Wwteγ γef leεqel-iw iṭac ... Aḥlil! Ay at leεraṭ temlek-iyi, tesderwec-iyi. Seg wakken tt-jjmeγ, ṭḥaγ-d ttxayaleγ-tt-id tusa-d: Telsa-d aserwal n „ Ğğin“, acḥal bhay γef tqummict-is! Tabagust ters γef tammast-is iweṣṣef deg-s uqerruy n wezger n „Bifalu“, d aramul-nni yesseεcaren tifunasin; armi i usmeγ deg wezger-nni, qqareγ: lemmer γas d nekk i yeṭṭfen amkan-is.Taqemjet d tamellalt terna-yasent-id ccbaḥa i tebbucin-is i iṭennben am tbakurin-nni yessemṭin bla lweqt. Tisebbaṭin sut igerzan εlayen, rqiqen, tteddu tettleγway yes-sen, akken i tettleγway i yettferfir yid-s wul-iw. Tamzurt-is d taberkant teγli-d γef tuyat-is, terna-yas-d lebha i temgerṭ-is. Tiḥennikin-is amzun d rreman-nni n Lalman. Ticenfirin-is amzun d ḥebb lemluk-nni n Larebεa n At Iraten, acḥal ẓid-it i usuden! Kra deg-s ur ixuṣṣ, tzemreṭ ad tgalleṭ ar d as-tiniṭ d kra unaẓur i tt-id-iṣewwren s lqis... Wi yecqan γas ṭṭbiεa-s ṭeyyiqet amzun d tamcict, cwiṭ kan ad tcennef; γas iles-is qerriḥ d sasafinda, tikkwal ugar: d tisiqqest-nni n tγirdemt, ulac γur-s aḥezzeb, ma teqqes-ik-id s wawal a k-teğğ tetteḥrirriteṭ. Ttxayaleγ-tt-id tewweṭ-d γur-i, greγ-as irebbi, ssudneγ-tt mexluli si tḥennikin; ammer weḥd-neγ i nella, yili jeγmeγ-tt si tqemmuct... Ur uḥtameγ almi i yi-d-yesdekwel wawal ideg raḥent tismin. Tayi d yiwet si tseyyaqin-nni i s-yennan i tayeṭ: „ Ana xeyytek“ ! Tid yesεan ẓẓher ttrağun-tent s ijeğğigen, mačči am nekkenti ur nufi ula d win ara γ-yawin a s-nerfed zzbel-is! Akken kkreγ a s-rreγ ṣṣerf-is i tinna, mmektaγ-d alelluc-nni ( apurṭabl), “ ffurmiγ“ s lḥir uṭṭun-ayi: 075 ** ** ** . Akken teldi talelluct-is sliγ i weskeεkeε n teṭsa; tewwet-iyi lebrisma, amek teğğa-yi ttrağuγ, nettat tettaṭsa, ur txuṭ ara maṭi deg-i. Luεeγ-tt s ucennef: Amek?! - D acu amek?! - Anda telliṭ akka?! - Aql-i, deg wexxam. I yi-d-terra Ḥayat s wezmummeg. - I ttiεad-nni i nga?! - Semmeḥ-iyi.Ttuγ ur ak-d-nniγ ara belli, ass-yi a yi-d-yas unexṭab ideg ttrağuγ seg wacḥal-aya. - Amek, amek!!? - Akken tesliṭ. - I nekk, amek i m-d-baneγ?! - Kečč d “ la ru d sukur“ , imi tebγiṭ ad tesleṭ i tqerḥanin! - Ur nemsefham ara akka! - Εni tεeqdeṭ fell-i akken a yi-d-tḥasbeṭ! Sel mliḥ a mmi-s n medden: Seg wass-a, ur ttεawad ara a yi-d-tessiwleṭ! Ur yi-d-ttlaεi ara ula d alaεi... axaṭer axṭib-iw d aqemqum, welleh ar k-yenfu seg Wehran!... Temdel ttilifun-ines. Qqimeγ ur yi-tewwi ara lqaεa, ddunit berriket deg yeẓri-w. Wi ara sṭelmeγ?! Ur zmireγ ara a s-fkeγ lḥeqq i Dda Qiqi i ikerhen tulawin, axaṭer mačči kifkif-itent akk; ur zmireγ ara daγen a s-iniγ d netta i d yir ṣṣbuḥ, axaṭer d Ḥayat i yebγan akka mačči d ṣṣbuḥ. Mmektaγ-d iman-iw asmi lliγ d “ amreksi“, zziγ γer tmexluqt-nni n sgellin, fkiγ-as tajeğğigt-nni i s-d-wwiγ i Ḥayat, nniγ-as: Ass umenzu n mayyu aql-i a d-aseγ, a kem-awiγ ad tebbuḥruṭ deg Sidi Mḥemmed. Taggara n tneggura ur mlaleγ Ḥayat, ur ḥṭireγ tameγra i tga Numidya. Ur ččiγ seksu, ur nezzheγ iṭebbalen. Ruḥeγ sčenčneγ-tt-id s tebyarin, uliγ s axxam cennuγ tinna n At Meslayen: „ Nekk yid-m a Farida ar nefreq ( Ḥayat, i s-nniγ nekkini) Γerreb neγ cerreq Wi yettun wayeṭ a d-yemmekti Asmi i yi-tḥubbeṭ s leεceq Fiḥel ma nenṭeq Nqeṭṭu lḥaja s timmi Teğğiṭ affwad-iw yeḥreq Γer daxel ifelleq Wekkleγ-am baba Rebbi Ar d teḥluṭ ncalleh...“ Attan tansa-w i tira : Atlasnatwemsed@yahoo.fr GM: TEKKI ΓEF TEQFILT NNI "ASABTER N SDAT" UGESSAR AKKEN AD TEΓREḌ AḤRIC WIS SIN Aḥric wis sin ittwabeddel ass n 18/11/2006
Asabter yellan deffir wa | Asabter n zdat
Susem
- Tinin-is...Atan wayen yura: ...... "armi i usmeɣ deg wezger-nni, qqareɣ: lemmer ɣas d nekk i yeṭṭfen amkan-is.Taqemjet d tamellalt terna-yasent-id ccbaḥa i tebbucin-is i iṭennben am tbakurin-nni yessemṭin bla lweqt." ......
A lawliya ! A ziγ d Muḥ "Furnu" i d-yefka ṛebbi deg-s Waṭlas-agi ! Ḥemmu
- Tinin-is...Azul, Deg uḥric amenzu terẓiḍ kra yellan d asalu tzegreḍ akk-in ar yir awal. Imi d-nniγ "yir awal" ur bγiγ ara ad ak-zzmeγ maca llan wawalen akk-en yebγu yili wumdan ad ifriwes ma ad ten-id-yemlil. Am "ur d tcebbum ara tacεirt-is(n yemma-s n Aṭlas)". Ittbin-d deg uḥric-agi amenzu am akken d amyizwer ar tinin n waṭas n yir awalen. Dacu kan γas akk-en, tihuski n tenfalyin rrant-ed lmil. "Ixeddem γef tεebbuṭ-is, γef tkebbuṭ-is, γef tbebbuṭ-is.." d yiwen umedya i yi-εeğben aṭas.
Aḥric wis-sin yufrar ugar γef umenzu, akk-en ẓerreγ. Imi deg-s am akk-en Aṭlas yuki-d neγ yebγa ad d-yaki. Ula d ameskar ittağğa tamuγli-s tettezzer s talqi ar wayen γef d-yettawi.
Tihuski n uγanib-inek dayen ibanen, atan yiwen umedya nniḍen: ""Lxalat yebhan, lgaṭu aẓidan, ijeǧǧigen fsan, imdanen akk zhan, s tuɣac yelhan, ala kečč i ixuṣṣen ay afuḥan…" Dagi, d aγanib am win n Si Muḥend neγ n Muḥya deg kra n tceqqufin.
Tella daγen yiwet n tamawt, d tin γef d-yewwi Ğamal Benεuf yakan, d tira n wawalen akk-en ttwanṭaqen deg idurar n Tbabuṛt akk-in. Mači d ugur, maca a wi' yufan, tira n wawalen ad tili yiwet. Ma d asusru, yal yiwen akk-en yennum. Yerna llan imeḍqan anda tesseqdaceḍ talγa n kra n wawalen akk-en am Igawawen. Amedya: "di Numidya, di Wihran..." Maca "iwweṭ, iṭsa-d, iγleṭ..." Lemmer d nek ad aruγ "Deg Numidya, deg Wihran..."..."iwweḍ, iḍsa-d, iγleḍ..." "deg" deg usamar neṭṭqen-d kan 'g am " 'g Wihran"...deg umalu(igawawen) di am "di Wihran, di lxedma..."
Dacu kan akk-en yebγu yili ad ak-iniγ: Ayyuz, ayyuz, ayyuz !
Tanemmirt aṭas aṭas. "Ḥimyar" d mmi-s n takna n yemma-s n Aṭlas
- Tinin-is...“Susem”-ik yesmekta-yi-id s tezlit-nni n Uleḥlu: « Susem! Susem! Ma d tagi i d tterrebga Ruḥet ad teksem tisita » Daɣen s wawal-nni n Ṭaher Ǧeɛɛut a t-yerḥem Rebbi: “ Ma tneṭqeḍ-d temmuteḍ, ma tessusmeḍ temmuḍeḍ, ihi ɣas nṭeq-d temmteḍ”! Ula d kečč tjaḥeḍ a Susem a mmi! ɛeǧbent-k tedmarin n Ḥayat!... Ha…ha…ha!... Wissen ma a k-ɛeǧben “wat tmira d nniqab” d wigi kan ara d-temlileḍ deg yixfawen i d-iteddun, a xali! Ɛni tǧeɛleḍ di “ La Swis” i nella! Mačči ala tafsut i yella deg Wehran, a gma! Aql-aɣ gar ẓẓebra d yefḍisen! Ma tegreḍ tamawt i weḍris a t-tafeḍ mačči ala tayri ɣef d-yewwi, yewwi-d daɣen ɣef lmertat i ttidiren leqbayel n “ Lḥasi” lḥuma n “ Yexxamen ukarṭun, i d-yemɣin deg umejriw” ideg ttidiren leqbayel msakit, “ iɣriben di tmurt-nsen”! “Ass-a s lketra n tidi i nettaṭṭaf di tnaṣlit. Kra n wass a sent-id-nuɣal akk i tigi, wama tura ad neǧǧ kan imeɣriyen ad zhun s tedmarin n Ḥayat akk d theddurin n Dda Qiqi… Ma d Lalla Newwara-nni segmi i s-nniɣ a yi-d-texḍeb yelli-s n Nna Faṭi, ur d-iban lexbar-is, tewhem neɣ tesbek, neɣ tɣull-iyi, ur yi-tebɣi ara ad merrḥeɣ seddaw uceqlal-nni n “ Tturifal”, akk d Sunṭr Pumpidu”! Aṭlas seg Wehran “ Lbahya”.
Tamawt: Akk iḍrisen i n-ttazneɣ teffɣen-d xerben deg wesmel, ad as-tiniṭ d “ ṣṣabuṭaj” i yi-ttṣabuṭin iwaziwen-agi n yemyura. Qum ( ladɣa Newwara)! Alih! Bundibara!...
Ar tufat Aṭlas Tamawt nniḍen: Azul a Dda Ḥemmu. Ar deqqal a k-n-gerrzeγ tarkasin.
Newara
- Tinin-is...Ayaṭlas bu tlufa.
Timsal id-tewwiḍ ahat d ayen ttidiren yemdanen yal ass. Maca nettseḍḥi ad-nini awalen akken llan. Ula ma m'ara nettmeslay s tefransist neγ s tutlayin nniḍen, timsal ttbannen-t-aγ-d akken nniḍen. Nettseḍḥi s teqbaylit deg wayen icudden γer waya. Neγ ahat d ttrebga nni tamcumt, d lmwalfa ur nwulef ara. Maca di tidett daγen ayaṭlas, tmergeḍ-tt cwiṭṭ. Ayhuh, ulac akw acu teğğiḍ dγa kečč. Yiwet yiwet kan a gma, m'ulac terwi!
Tanemirt lḥaṣun...
Ameslub-nni!
- Tinin-is...Azul a Dda Ḥemmu. Tanemmirt-ik imi tefkiḍ azal i wayen akka ttaruɣ, ladɣa taɣuri-nni-inek talqayant iseg teggareḍ tamawt ɣer tid yeffren, wamag tid ibanen ẓerren-tent akk yemdanen. Tegra-d di kra n yir imeslayen-nni i d-tettmagareḍ di tira-w, si tegnit ara tayeḍ, wigi yessefk ad tewwteḍ fell-asen nneḥ, qqen tiṭ-ik fell-asen a Dda Ḥemmu, ur yessefk ara kan a tt-tandiḍ ɣef cceḥ ! Ur yessefk ara ad tettaniḍ am awkken ttanint temɣarin-nni-nneɣ iqerray n warraw-nsen zik-nni ! Ulac akk anwa ara d-iɛerqen s wawal ?! Ahat d aɛraq kan i d-ɛerqeɣ s yir awal, ahat ur ɛemmdeɣ ara, ahat ar ɣur-neɣ nekkni mačči d lɛib, ahat lliɣ ttjefjifeɣ ( ttlejlijeɣ) almi d-nniɣ yir imeslayen-nni, ahat mačči d nekk i ten-id-yennan, ahat d albeɛḍ-nniḍen kan i ten-id-yernan sɣur-s, ahat nniɣ-ten-id kan s lɣecc ( s wurfan) ur wwiɣ ara s lexbar , ahat bɣiɣ kan a ten-issinen (ismawen –agi n yir lehdur : am wakken i sen-tsemmam kunwi, wama nutni d ismawen am wiyaḍ, ma ulac amek i ten-sseqdacen imejjayen akk d imussnawen deg imawalen !) yelmeẓyen am wakken i ten-ssnen s taɛrabt akk d trumit!... I ḥqa ! Amek i teẓriḍ lehdur-agi diri-ten, ur ilaq ara a ten-yesseqdec yiwen ?! I lemmer ur ten-tessineḍ ara s teqbaylit, amek ara teẓreḍ diri-ten ?! « bun ! » kečč mlan-ak-ten-id warrac asmi telliḍ meẓẓiyeḍ, i wid ntura amek ara ten-issinen a Dda Ḥemmu, ccic ini-yi-d amek?! « nurmalmun » a yi-tessnemmrem ɣef theddurin-agi, acku d aselmed i sselmadeɣ ilmeẓyen, imi nekk ur ufiɣ ara anwi ara yi-yesslemden ! Yernu a yi-yekkes Rebbi ma d nekk i ten-id-yennan, ar d Dda Qiqi i ten-id-yennan a Dda Ḥemmu! Ma ualc aɣili a k-steqsiɣ a Dda Ḥemmu : Ma teɣriḍ « Alef layla wa leyla » , neɣ ungalen n Racid Buǧedra, neɣ ungalen yuran s trumit ? Ma tenniḍ-iyi-d « ih » A k-iniɣ qqaren-d ger wayen i d-nniɣ d wayen i d-qqaren wiyaḍ! Neɣ wiyaḍ a d-inin ayen bɣan ( ula d nekkni) s tmeslayin-nniḍen maɛlic, ma s taqbaylit ( tamaziɣt) ala, acku d tutlayt n lmalayekat, neɣ n wat Rebbi! Ihi a Dda Ḥemmu ilaq ad tesɛuḍ leɛqel d lmeɛqul! Ilaq kullec ad yili s teqbaylit, am wayen yelhan, am wayen ur nelhi, yiwen ur iḥettem ɣef wayeḍ akken ad iɣer timerruksa-yagi! Ma d kečč a dadda Ḥemmu atah wamek ara txedmeḍ: Yal mi ara d-temmagreḍ yir awal qqin yiwet tiṭ, simmal kan ara tennameḍ, ad yuɣal kullec a k-d-yettban “nurmal”... Qurk ansi i treffuḍ a Dda Ḥemmu, s yixef n Dda Qiqi bu lemraqi, ar k-ttɛuzzuɣ, am wakken i ttɛuzzuɣ arrac-agi-nneɣ n wesmel: imyura. qum, neɣ: imyura. nat ( “ nat”-agi ykka-k si tmaziɣt “lung ufisyal”) Yernu segmi i ttxalaḍeɣ akka asmel-agi, teḍra yidi am bu cemma, lemmer ur rezzuɣ ara ɣer ɣur-s xerṣum tikkelt i sin wussan a yi-yaɣ kra! Ḥemmleɣ-ken (t) akk, yernu ccah yehwa-yi, ma ur ken-ɛǧibeɣ ara “ ttumppi” a “ librubru”! Ma d nekk ad ruḥeɣ ɣef yiman-iw ɣer mamma ad ččeɣ lesfenǧ akk d lmeqruḍ ( lemberrǧa i s-neqqar di : B.B.A. Alih a wer d aken-yeṭṭef buberrak! Ččaw- sis-ku! Aṭlas ameslub
Muḥend U Remḍan Abdenbi.
- Tinin-is...Azul a Aṭlas a gma
Yessuter-iyi-d gma-tneɣ Ǧamal Benɛuf tamuɣli-w s aḍris-agi-inek i yi-d-yuzen ussan-agi iɛeddan. D tamuɣli n imeɣri ara k-n-azneɣ mačči d tasleḍt neɣ d azɣan imi ur ssawḍeɣ ara i waya. Ɣas ur k-ssineɣ ara, ur yelli uɣilif a Aṭlas a gma, ad ak-n-aruɣ ɣef wayen i ɣriɣ akken i s-ḥulfaɣ. Yura-yi-d Ǧamal kra n wayen yelhan fell-ak maca aḍris-ik ahat a d-yini ugar ɣef iḥulfan-ik, ayen tebɣiḍ d wayen tessarameḍ. Ayen yelhan deg waya d akken di tazwara turiḍ s tmaziɣt, tebɣiḍ ad taẓeḍ ɣer zdat di tira. Tis snat d iswi i tefkiḍ i lebɣi-k n tira s tmaziɣt, d asentel n tayri, temẓi d iḥulfan. Ur yeshil ara ccɣel-nsen di tmetti-nneɣ.
“Liẓ-Aventir n Dda Qiqi” ggtent mačči yiwet. Ayen yellan deg weḍris-agi ahat d yiwet seg-sent kan, ɣef waya, taqsiḍt s timmad-is, si tazwara ar taggara, ur zmireɣ ara ad mmeslayeɣ fell-as imi yella wayen iɛeddan yakan, nekk ur t-ẓriɣ ara, akken yella wayen i d-iteddun, nekk ur t-ẓriɣ ara. Maca deg weḍris-agi yugar umeslay ɣef wayen yexdem Aṭlas wala ayen yexdem Dda Qiqi, neɣ ahat deg uṭṭun-agi kan i yegget umeslay ɣef Aṭlas d tedyanin-is !
Si tɣuri tamezwarut, d taɣara n tira i d aɣilif imi deg weḍris-agi tettaruḍ akken ttmeslayen di temnaṭ n Bgayet, ihi kečč d Abǧawi !? Tira-agi ur wulment ara : iḍebbalen d iṭebbalen mačči kifkif. Yiwet n teqbaylit i yellan mačči snat neɣ ugar. Aɣanib-agi neɣ taɣara-agi n tira tezmer ad taf amkan-is di tmezgunt neɣ deg usaru, ma deg weḍris aseklan, ur tlaq ara.
Lemmer yettwaru udiwenni akken iwat lḥal, s tririt s asayes, ad yuɣal weḍris-agi d tamezgunt. D aɣanib n Muḥya (ad yettwarḥem) ladɣa anda llan imeslayen yecban plaṣ darm, čečču, arundivu, lafiray, ddeviz, lamur, pa mwayan, amarci, apurṭabl… yesseqdac-iten Muḥya s waṭas di tmezgunin-is.
Temgarad tayri (amour) d tuzzuft (sexe). “… Yeqqes-iyi wezrem, yeǧǧa-yi ssem-is…”, “… ahat tfehmem acu yebɣa a d-yini wawal-agi, aneggaru ! “. I win ur nefhim ara, amek ara teḍru yid-s ? Ma yella d ayen yettwafhamen s tɣuri tamezwarut, acuɣer asteqsi ! Ayen tebɣiḍ ad t-id-tiniḍ yessefk ad yili yettwafham, neɣ ahat ula d kečč tessetḥaḍ ad temmeslayeḍ ɣef “uzrem iteqqsen” akk d “ssem yettaǧǧa” !?
“… Ɛni meẓẓiyeḍ imi d-tessawaleḍ akka tiheddurin am tigi ?!...“ Tuzzuft d tayri mačči n yelmeẓyen kan. Ula d widen meqqren di leɛmer, argaz d tmeṭṭut zemren ad mmiḥmalen akken mmiḥmalen yelmeẓyen.
Deg wegzul yella umsawal (narrateur) : “Aṭlas yeffeɣ-d seg wexxam… “, “… tarwiḥt n terwiḥt-iw, akka i s-isemma netta…”, “… Dda Qiqi di tannumi yezga…”, “Aṭlas a d-yaf Dda Qiqi…”, “… Aṭlas texdeɛ-it tmeddakelt-is”, “… Ma d Dda Qiqi a ziɣen iruḥ yeḥḍer…”. Deg weḍris ulac-it, d Aṭlas i d amsawal, yemmeslay ula deg umur n Dda Qiqi : “… Attan teqṣiḍt i wumi ara sleɣ : …” Acuɣer a yekkes awal i Dda Qiqi akken Aṭlas ad yales tadyant deg umur n win ukud teḍra ? “…Ur t-ǧǧiɣ ara ula a d-ifak tamacahut-ines… ” Amek ara s-tgezmeḍ awal yili d kečč (Aṭlas) i la d-yettalsen deg umur-is, deg umur n bab n tmacahut ?
“… imeslayen-agi n Dda Qiqi zgan-iyi-d ɣef wul-iw gedged…”, ”… Ur zmireɣ ara a s-fkeɣ lḥeqq i Dda Qiqi i ikerhen tulawin…” Mgaradent tektiwin (contradiction). Aṭlas am tata, yettbeddil rray si teswiɛt ɣer tayeḍ. Tikwal yedda d imeslayen n Dda Qiqi, yebɣa-ten, tikwal yugi-ten, ur ten-yeqbil ara. Ahat akka i yella Aṭlas !?
Yettwakkes wazal i tmeṭṭut : “… ma ilaq a s-tefkeḍ azal i tmeṭṭut…”, “… Ma ur tt-tessarexseḍ, ar d ak-tessirxes nettat…”. Ulac anwa ara s-t-d-yerren azal i tmeṭṭut, ur s-tefkiḍ ara awal i waya. Ma yella tadyant-agi gar Aṭlas d tulawin yessefk ad sɛunt ula d nitenti awal akken ad tban tkerrist (intrigue, conflit…), ayen i ten-yeccerken d wayen i ten-yessemgaraden.
“… Ass umenzu n mayyu aql-i a d-aseɣ, a k-m-awiɣ ad tebbuḥruṭ deg Sidi Mḥemmed…” Ɣur yiman-ik, acu i tezmer a d-terr tmeṭṭut i wencad yecban wagi i d-yekkan sɣur yiwen wergaz ur t-tessin ur tt-yessin ?
Ssarameɣ ad ilint kra n tneqqiḍin-agi deg wemkan-nsent, ssarameɣ daɣen tiririt sɣur-k ma yella wayen twalaḍ ur iwulem ara deg wayen i k-uzneɣ akka. Lemmer ufiɣ lebɣi-w, ad neqqim ad nemmeslay udem s udem akken ad nini ayen iwulmen akken iwata imi s tebratin ẓẓay cwiṭ lḥal. Asentel, ma tufiḍ-as abrid ansi ara s-tekkeḍ, izad maḍi. Maca ur ilaq ara ad yuɣal d rregmat mgal tameṭṭut neɣ asenɣes seg wazal-is. Akken yettmeslay wergaz ɣef tmeṭṭut i ilaq ad temmeslay tmeṭṭut ɣef wergaz. D ayen yellan gar-asen, seg wayen i ten-icudden alamma d ayen i izemren ad ten-yefreq, i yessefk a d-iban, s uɣanib-ik n tira imalen aṭas s amezgun. Ẓer Ǧamal temmeslayem ɣef umezgun… Azul d aḥmayan, afud igerrzen.
Muḥend U Remḍan Abdenbi.
Amcum-nni n Wehran
- Tinin-is...Azul a Muḥend Uremḍan. Tanemmirt imi teγriḍ amagrad-inu, daγen imi terẓiḍ aqerruy-ik γef ddra-w, akken a yi-d-tefkeḍ tamuγli-yagi swayes ara aẓeγ γer γer zdat.
Llant kra n temsal (ahat) xerbent-ak imi d amaskar ( amyaru) i d asaḍ ( win iγef tebna tedyant), acku ur nuγ ara tannumi s waya. Maca, ad εerḍeγ ad ssisehleγ di tamsal ssya d afella. Ayen nniḍen a t-id-ssfehmeγ ass-nniḍen, ladγa deg wayen yerzan amennuγ γef izerfan n tlawin, imi d tamsalt-agi s timmad-is i yi-yeğğan ad rzuγ aya; γas ḥṣu nekk d amaziγ amegday, tamaziγt-iw d tin n tilelli akk d izerfan n wemdan, mačči d tinna akken n tidderγelt. Ihi, γas kkes anezgum a gma aql-i s idis n tlawin i yidra n tagada ( amsawi) ger-asent d yergazen. Ma Dda Qiqi amcum lemmer a s-fkeγ awal ugar a d-yini leεğeb γef tlawin, acku iḥemmel kan ccbaḥa-nsent, wama nutenti yekreh-itent; yernu Aṭlas yella iḥar, yezreb, maca yemla-d ayen i s-d-yemla Dda Qiqi. Tanemmirt-ik a gma. Tanemmirt tameqqrant i wugar n 200 imeγriyen d tmeγriyin i isekkden aḍris-inu, alammi tessawḍen ad yeṭṭef taqacuct deg wesmel. Ssarameγ kan ad yili yuklal aya. Ussan ad teγrem ixef wis-sin. Tanemmirt i tikkelt-nniḍen Aṭlas Nat Wemsed. Tanaṣlit
- Tinin-is...Aẓul a gma Ǧamal. Ssarameɣ a ken-id-yaf yizen-agi di talwit akk d lehna.
Attan tmuɣli-inu i yi-d-tessutreḍ ɣef weḍris i-yi-d-tefkiḍ ( Aḥric amenzu n “ Liẓ-avuntir n Dda Qiqi”, i wumi yefka azwel:“ Meɣres, d useɣres, d win ɣur-s” :
Izen-nni n wemyaru « Aṭlas Nat Wemsed » ɣriɣ-t akken ilaq, mačči d taɣuri-nni kan n menwala, imi ṣṣenf-agi n yeḍrisen ur ilaq ara ad nwali ɣer teclemt ad neǧǧ ul n temsalt, imi ilaq ad nnadi ger twinas ɣef taktiwin tuffirin i yebɣa wemyaru a ɣ-d-yessiweḍ.
Maca, bɣiɣ kan a k-n-iniɣ, qbel ara d-mmeslayeɣ ɣef yizen n Mass Aṭlas, akken tamsalt-agi n tukksa n “iṭabuten” d tin yesɛan tixxuṭert meqqren, dɣa mačči d yiwen neɣ sin i ixemmmen ɣef waya. Meɛna qbel ara d-nebdu tamsalt am ta ilaq ad nwali qbel d acu-ten iṭabuten? Ttuqqten! Aṭas i yellan, aya d ayen ibanen, ihi , win i yebɣan ad yergel iṭabuten ilaq-as ad iẓer seg wanwa ara yezwir, dɣa imi allaɣen n yemdanen ur ttemsawin ara, akken ula d tigzi-nsen akk d tmuɣli n yal yiwen deg-neɣ i temsal yecban tigi; imi llan kra n yemdanen ttwalin iṭabuten-agi d kra i icudden ɣer leɛwayed neɣ ɣer “ lmuɛtaqadat”-nsen, ur yeshil ara akken ad qeblen tamsalt n tukksa iṭabuten. Amedya d aḍris neɣ amagrad-agi n Mass “ Aṭlas”, ur yezmir ara ad iɛeddi s tin n tin n sshal ɣer yakk medden, imi yezmer walbeɛḍ deg-sen a tt-iwali “ d tukksa n leqder neɣ n leḥya” aya ger tacciwin, imi ur zmiren ara ad fehmen tamsalt-agi n tukksa iṭabuten. Iwakken ur nettaweḍ ara ɣer waya, ilaq di tazwara ad neẓẓu takti-agi n tukksa iṭabuten deg wallaɣen-nsen daɣen ad nextir talɣa i iwulmen akken ad nekkes iṭabuten-agi deg webrid war ma nessemxuxxel tigejda n leɛwayed d “ lmuɛtaqadat” n medden.
Aḍris n Mass “ Aṭlas” mačči d win i yezmer ad gzun akk medden, ( ur d-heddreɣ ara ɣef imeslayen maca ɣef talɣa yakk d taktiwin tuffirin deffir imeslayen) ur t-qebblen ara yakk medden s talɣa-nni i yes-s d-yella, imi yettḥaz kra n temsal i icudden ɣer leqder yakk d leḥya. Nekk ur lliɣ ara mgal tamsalt n tukksa iṭabuten, maca, ilaq ad yili waya s talɣa iwulmen ara gzun yakk medden ama d wid yeɣran ( lmuteqqafun) neɣ wiyaḍ , ama d lǧil n zik neɣ n tura, imi mgarradent lɛeqliyyat yakk d tegzi n yal tama seg wigi, ilaq ad nefren talɣa talemmast ara yessiwḍen tikta i yakk medden.
Aḍris n Mass “ Aṭlas..” d win qessiḥen aṭas yiwet am nekk ur t-qebbleɣ ara akken s talɣa-nni i s-d-yella, ɣas ma yella gziɣ iswi yakk d tikta n wemyaru maca ilaq daɣen ad nqader timsal n ddin yakk d leɛwayed n medden, ilaq ma yella nebɣa ad naru, ad naru i yakk medden, ayen ara gzun u ara qeblen akk s umata, mačči i kra kan, wiyaḍ ala. Wagi ad yeqqim d rray-iw kan ur ẓriɣ ara ma yella di ṣṣwab neɣ ala, maca akka i ttwaliɣ, lemmer aḍris am wa a t-id-nɣer neɣ a t-ɣren waṭas medden, qlilit wid ara t-iqeblen akka s talɣa-s ɣas ma yella ad qeblen asentel ( le sujet)-ines, maca, mačči yakk zemren a t-gzun akken i yebɣa wemyaru, aṭas ara s-yinin wagi « yesleb » neɣ « yestufa », neɣ « yesfuǧǧuɣ » ilmend n waya talɣa s wacu ara nessiweḍ timsal-agi i medden tesɛa azal meqqren.
Nekk mi ɣriɣ aḍris-nni, yusa-yi-d ɣer lbal-iw wawal-nni umedyaz Leḥlu mi s-yenna :
« wigi d isefra
Mačči d timsirin
Neɣ d lewṣayat
Yezmer ahat d tuffɣa n leɛqel
Maca, mačči d tuffɣa i webrid”
Awal-agi yeɛjeb-iyi aṭas, imi amyaru yezmer ad yaru ayen i s-yehwan, d wayen i yettxemmim, maca, ayen ara yaru ad yeqqim d tira kan, yezmer lḥal ad yili d ṣṣwab neɣ d tuccḍa, maca, ayen i ilaqen i wemyaru ad yeṭṭef deg-s d “ abrid” ur iteffeɣ fell-as, ma yella yebɣa ad taweḍ tira-s i yakk medden, imi imeɣriyen zemren ad ɣren ayen yellan, ala ayen i yeffɣen i webrid. ( ur d-qqareɣ ara d akken aḍris n Mass “ Aṭlas” yeffeɣ i i webrid, maca d talɣa-s ur yettwaddamen ara lɛeqliyyat n medden, daya).
Wagi ad yeqqim d rray-iw, ssarameɣ a yi-d-terreḍ fell-as, a yi-d-tiniḍ ma yecceḍ neɣ ala, nekk akka i yi-d-tban temsalt.
Tanaṣlit
Ğamal Benεuf
- Tinin-is...Azul ay “ amazan n tayri”*
Ssarameɣ tgerrzem akk , akken ma tellam. Buddeɣ azɣal-nni i d-yersen ɣef kra n temnaḍin, ladɣa tamnaṭ n Leqbayel , yella-yawen d tasmuḍi ( tesmeḍ) akk d talwit, am wakken i s-tuɣal tmess i mass-nneɣ Brahim ( “ Jeddi Yebrahim” akken i s-isemma Muḥ-ya i yiwen seg tugniwin-ines umezgun). Hhah!... Yella kra n tbexsisin, neɣ werɛad d-wwint? Wissen amek tessezrayem ussan-nwen dinna? A wi yufan ad yeṭṭef adeg-nwen xerṣum yiwet ssaɛa kan.
Ayen yerzan ilemẓi-nni (neɣ tilemẓit-nni ahat ?) amray : Aṭlas Nat Wemsed ( ger tamawt i yisem i yefren « Aṭlas »! Aṭlas: d irebbi iseg d-frurxent yakk tmucuha yettwassnen deg umaḍal, ama ɣer Legrig neɣ ɣer wiyaḍ. wissen dɣa ma yuki s wayagi, neɣ d nekk kan i icukken aya ?!) Nat « Wemsed » ! Amsed d allal, neɣ d taɣawsa ( yezmer ad yili d aẓru, neɣ d ayen nniḍen am lmileq…) s waydeg nessemsad akk ttawilat i nesseqdac di tudert-nneɣ n yal ass ( lemqes, lmus, agelzim, amger…). « Amsed » yesɛa daɣen anamek nniḍen : D abeɛɛuc yecban amulab ( ḥṣiɣ ur tessineḍ ara amulab), neɣ yecba tata ( tawekwakt) , netta « gris » iruḥ s llun azegzaw, ikeccem ɣer teɣrasin itett tamment alamma yerwa, ini yeffeɣ-d.
Ad neṭṭixxer i yisem, a d-nuɣal ɣer tira-s. S tidet kan yefren tawsit ( ṣṣenf) ur yuri ula d yiwen s teqbaylit. D acu kan ayagi yeḥwaǧ aṭas n tissas, akk d tuzert n wudem. Nekkni s leqbayel, (am kemm, nekk, d wiyaḍ) d “isettuten” , teḍra-yaɣ am ttewḥiyyat-nni yettbeddilen udem (yettuɣalen ɣef yal ṣṣenf, deg wass cebḥent, deg yiḍ ssufuɣent-d uglan d waccaren). Ger, neɣ ɣer medden d lmalayek, ma deg yimanen-nneɣ nugar ccwaṭen; bɣiɣ a d-iniɣ: Mačči d tid i nxeddem i d-neqqar, mačči d ayen i nettxemmim i nettaru. Anwi seg-neɣ ur nessibnin tiram yecban tigi, xerṣum ula deg uxayel ( asugen) ? neɣ, ḥqa kemm texḍiḍ, tettẓallaḍ, kemm d taḥurit n lǧennet, tɛebbdeḍ kan Rebbi s tteḥqiq, texḍiḍ i tigi n tuzuft ( lǧins)… Ɣurk ad terfuḍ fell-i! Ula d nekk aql-i qqleɣ d amger di tewser-inu; maca, lemmer s wawal (mačči s tira) d awezɣi a m-n-iniɣ akka, wamag ayen i d-yura Aṭlas, a yi-yesgugem d agugem…
Ayen i yi-d-tenniḍ deg tebrat-im ur yi-iqenneɛ ara, ur yi-yekkis fad; am wakken kan ur d-tenniḍ acemma fell-as. Lliɣ ttraǧuɣ seg-m snat tɣawsiwin:
-- Tamezwarut: Kukraɣ a yi-d-tiniḍ: Acimi ara yi-d-tazneḍ aḍris yecban wa?! Ad terreḍ iman-im amzun d tamrabeṭ. Ɣas ḥṣiɣ teɣriḍ iḍrisen yugaren wigi: Ḥalazun lɛanid ( ajeɣlal ( aɛrus) n ččaqlala, “deg-s d ḍḍker, deg-s d nnta”) i yura Racid Buǧedra; akken-nni yakk uɣaleɣ nedmeɣ, maca ifut teffeɣ-d tebrat, lamana tewweḍ bab-is. Uff! Tagi attan teslek.
--Tis-snat: Rǧiɣ a yi-d-tefkeḍ rray-im deg wannect-a, mačči kan iwakken a s-ssiwḍeɣ cwiṭ seg-s i bab n weḍris, maca ḥwaǧeɣ-t ula i yiman-iw; acku ṣṣenf-agi n tira d amaynut ɣer ɣur-neɣ. Taggara n tneggura, ur d-tenniḍ acemma, ur d-tenniḍ la zzant, la rɣant.
Tewwiḍ-tt kan : « Weqbel ara d-mmeslayeɣ s talqayt ɣef waya d waya… » Taggara ur d-tenniḍ kra.
S tidet kan tesswehmeḍ-iyi ! Amek ?! Ayen ( imeslayen-nni) i yellan d ugur ɣer wiyaḍ, kemm banen-am-d mačči d ugur?! Ayen i iɛejben wiyaḍ ( talɣa, ccekl, la manière) , kemm ur d-tenniḍ acemma fell-as!
Wid ikukran, neɣ wid i wumi ur ɛjiben ara imeslayen-nni ( deg wulawen-nsen ahat qqaren : “lemmer ɣas a d-yernu kra yugaren aya.”), qqaren-d : Mačči d nekkni i d ugur, nkukra seg medden a s-inin “wigi ur ttsetḥin ara”. Maca, d acu i d-yenna Aṭlas? Yenna-d kra n wawalen i d-yeddan deg isefra n ” Si Muḥend U Mḥend”, yenna-d kra n wawalen i d-yeddan di tezlatin n At Meslayen.
Atan westeqsi ara d-fkeɣ nekkini ( maca, ɣurk ad tɛuddeḍ d aḥuddu i ttḥaddaɣ Aṭlas-agi, neɣ d ayen nniḍen) : Wissen, (imdanen i ikukran seg imeslayen-agi ) lemmer llin di tegnit ideg yedder Si Muḥend, amek ara s-xedmen ?! Wissen ma a s-gezmen aqerruy?! Tura ttarran-as akk tajmilt, ma d kra seg imeslayen-is, ma yenna-ten-id wayeḍ terwi! Wissen dɣa ma zemren a s-medlen tawwurt i teẓrigt i d-yessufɣen tisfifin n At Meslayen?! Neɣ yettwagdel kan i wiyaḍ a ten-id-inin ( imeslayen)?! Tegra-d deg wayen i d-yenna a s-yexdem
( lemmer yufi ? dagi d axayel kan! ) i Ḥayat ( i lemmer d nettat i t-iḥemmlen, wissen ma a d-txayel a s-texdem akken?! D acu tenniḍ deg waya?!), atan ɛad iḥezzeb, lemmer d wayeḍ yesɛan lkuraj am netta, yili a d-yini leɛǧeb, a tt-yessiweḍ ɣer lmuḥal, a d-yini: xedmeɣ ( mačči xuyleɣ-d) yid-s ugar, deg “ubagus d akessar”!? Ayen i yi-yesswehmen, d ayagi: Yefren iman-is d netta i d asaḍ ( “hiéro” , ccexṣiyya tagejdant), mačči d wis-tlata ( albeɛḍ nniḍen) , ɣas yebdel isem-is, maca ɣur medden d netta “ Aṭlas”! Ayagi wissen ma d tisselbi, neɣ iɛemmed, neɣ d lkuraj i yennernan deg-s?! Acku ma yecceḍ, neɣ yeɣleḍ d netta ara yettwaḥasben ɣer imeɣriyen. Wissen ma yettwelleh, neɣ iɛedda fell-as uzaglal?! D acu tenniḍ deg waya?!
--“Talɣa”, nekk tban-iyi-d telha, acku ma yekkes imeslayen-nni, ma ibeddel –as talɣa i tira-s, ad tuɣal d ulac, ad timsus, yiwen ur yettarra lwelha i wayen i yebɣa a d-yini; ahat ( nniɣ-d ahat?!) ayagi iga-t d tasennart a d-yejbed yes-s imeɣriyen, ɣas a d-banen ugin-t, maca deg yimanen-nsen s ccuq d tujjma s wayes ara t-ɣren . Imdanen teḍra-yasen am teslit-nni iɣummen udem-is, teǧǧa “igecriren-is” ɛeryan!...
-- Tikta, neɣ ayen yebɣa a d-yini ( wissen ma akka, neɣ d nekk kan i wumi d-tban?!) : Yeɛreḍ a d-yawi ɣef wemgirred yellan ger tsutwin, tin n zik ( Dda Qiqi, yezzwer-it dɣa d azwel, akken i t-yezzwer di leɛmer) akk d tsuta n wass-a, netta s yimmad-is ( Aṭlas). Dagi, ger dɣa tamawt: Dda Qiqi iḥemmel nezzeh ayen sɛant tlawin, ɣas yekreh-itent ( tulawin) nutenti s yimmad-nsent. Aṭlas iḥemmel ccbaḥa, iḥemmel zzhu maca, ur yekrih ara tulawin, ɣas yerfa ɣef Hayat am wakken i yezmer ad yerfu ɣef wergaz neɣ ɣef tmeṭṭut nniḍen, yettqaḍar izerfan n tlawin… Daɣen yebɣa a ɣ-d-yessebgen tizzelgi yellan di tmetti yebnan ɣef “ lellu” (lmadda), amek i ttraben( tteɣlayen) deg-s wazalen n talsa: yecban tayri, iḥulfan… Agnu n tmeslayt yefka-yas azal: Yemla-d : mačči kan iḥemmel tamziɣt, maca, yeɣra-tt, ( Mačči seg wid –nni yeqqaren: Ur ttaɣet ara tiyaḍ, nutni ugaren wiyaḍ) Yeɛreḍ amek ara yesdukel snat tɣawsiwin i iḥemmel: tayri-s “Ḥayat” akk d tmaziɣt, maca yemla-d i wid yettnadin ɣef snat, yiwet a s-truḥ. D acu tenniḍ deg waya?! Yemla-d daɣen amek i ttidiren leqbayel n Wehran, am wakken yebɣa a d-yini (ahat tban-iyi-d kan i nekk, wissen?!) : Aql-aɣ di temdint ideg i ɣ-d-zzin wiyaḍ, mačči weḥḥed-neɣ di taddart. Amek ara nadir?! Ad nefsi , ad nuɣal d wiyaḍ?! Ad nemdel ɣef yimanen-nneɣ tiwwura, ad neffer deg yexxamen-nneɣ, neɣ a d-naf kra n ttawil s wayes ara nidir?! Ahat yebɣa a d-yini : Ma nebɣa ad nidir , ilaq ad nbeddel tikli, ilaq ad nqaḍer iman-nneɣ akken a ɣ-qaḍren wiyaḍ, ilaq ad neṭṭef di tmeslayt-nneɣ, di tnaṣlit-nneɣ, ɣas ad nesɛu uguren tura, ssya d afella ad tennefsusi ɣef tarwa-nneɣ. Wamag tin nga d aɛewwiq, ffer neɣ qqim, sqizzeb neɣ qqim, ma ulac a d-neḍḥu d “Zzwawa”—isem-agi n “ Zzwawa” dagi deg Wehran d rregma, mačči am ɣur-neɣ nekkni: Azwaw/Izwawen d yiwet n tewsit ( ṣṣenf) n yizmawen -- kan, (u, ad neqqim d Zzwawa i lebda, alamma tenger ddunit, yewcem deg-nneɣ, dayen!) yernu war tameslayt, am weydi-nni akebbun ( Abaṭar-nni yettmenṭaren) , isem n weydi yenṭeḍ deg-s, ma d netta kksen-as laṣel-is…
-- Asentel, d ayen yellan d amiran, yerza tudert nettidir ass-a; yewwi-d ɣef wayen yerzan akk medden: Tayri, tudert, lmadda, ahat ssya d afella a d-yernu ayen nniḍen; wissen…?! Ur lliɣ ara d agezzan! D acu tenniḍ deg waya?!
Bɣiɣ a yi-d-tefkeḍ rray-im, i wakken ahat, a d-naru nekk yid-m yiwen weḍris ideg ara d-nefk yiwet tmuɣli, acku ḥṣiɣ ad yeḥmu useqqi ( s wawal kan, mačci s tira), mi ara d-yers “Dda Qiqi” di Tafukt. Nekkni ilaq a d-nefk rray-nneɣ, ur ilaq ara ad nessusem, ɣas ad nxalef Aṭlas, maca ilaq a d-neldi abrid i wiyaḍ. Akken i t-yenna Vultar: “Ɣas ad mxallafeɣ yid-k di rray, maca , ad mmteɣ ilmend akken a t-id-tiniḍ”.
Azul i kemm “Ay amazan n tayri”, azul i twacult-inem akk. S tujjma meqqren.
Ǧamal Benɛuf.
* D tabrat i s-uriɣ deg unebdu-nni, asmi tella di tmurt.
__ Amazan n tayri: nnbi n leḥmala.
Tanaṣlit
- Tinin-is...Ayen yeɛnan aḥric wis-sin n weḍris-nni n “Aṭlas” ( i wumi yefka azwel: “ Ay ack uqeṭmir, lemmer ideg yeɛmir”), ɣri-t daɣen, ufiɣ-t ur yemgerrad ara aṭas ɣef weḥric-nni amezwaru, imi yusa-d d akemmel i tedyant-nni. Ɣas ma yella tikkelt-a yerna-d yemmeslay-d ɣef “ uṭabu”-nniḍen, win akken i yeɛnan assaɣ gar imawlan d dderya-nsen, amek i yella, dɣa amek i d as-yemmeslay i yemma-s ɣef tedyant-is n tayri, amek i yergel ugur-nni usetḥi, yekkes ṣṣur-nni i d-yebna ukukru gar-as akk d yemma-s, yesqerdec yid-s tamsalt-agi n tayri d iḥulfan.
S tidet asentel d ayen yelhan, maca, tidmi-w ɣef talɣa-agi i s-yettaru ur tbeddel. Tura i gziɣ akken ilaq d acu i yebɣa a d-yini s yisem-nni i yefka i yiman-is.
Amdan-agi, yeẓra akken ilaq d acu i yebɣa, dɣa ur ixuṣṣ ara di tegzi. Yeẓra d acu i ixeddem akken qqaren” Win yuẓamen yenwa ɣef ccer”, ur yeḍfir ara abrid-agi n tira almi i yenwa d acu i t-yettrajun.
Tanemmirt .
Tanaṣlit
Muḥend U Remḍan
- Tinin-is...Kra n tamiwin ɣef weḍris-ik* ** I tikkelt nniḍen tigi d “lizaventir n Aṭlas” mačči d Dda Qiqi. D Aṭlas i d asaḍ, yettmeslay ɣef yiman-is, ɣef wiyaḍ, itekkes-asen ula d awal. D netta amsawal (narrateur), d netta i Dda Qiqi, d netta i d Aṭlas.
** “Aṭlas yeṣker ilmend n wayen i s-tga Ḥayat”, “… ttmaleɣ akin d wakka, amzun d aṣekran…” Aṭlas yettmal imi “YEṢKER” mačči “AMZUN D AṢEKRAN”. Nezmer a d-nin : “Aṭlas itezzi leɛqel-is, yuɣal ileḥḥu yettmal amzun d aṣekran”. Dagi Aṭlas ur yeṣkir ara maca yettmal amzun d aṣekran. Ttarra lwelha-k s amgarad yecban wagi.
** “Lhemm yellan daxel n tqerɛet, temdel fell-as tadimt, kkreɣ am ddeɛwessu, kkseɣ-as tadimt-nni, ssurgeɣ-t-id ɣer tqerruyt-iw ! ” Tafyirt-agi tgerrez, tzad maḍi.
** Ur cukkeɣ ara ad tekkseḍ fad s waman n wasif n lkawter yellan di lǧennet ma tsummeḍ neɣ tessudneḍ imi neɣ taqemmuct n teqcict !!! D aman iṣemmaḍen n Ǧerǧer ara k-yekksen fad, d wigi i ken-ixuṣṣen dinna ɣur-wen di Wehran. Eǧǧ lkawter, lǧennet, Adem d Ḥewwa deg yidis, teǧǧeḍ tayri d tuzzuft deg yidis nniḍen. Ur ttemlilin ara, d awezɣi.
** Ur teshil ara tɣuri n udiwenni anda yella deg weḍris. Yessefk ad tnadiḍ ɣef tɣara n tira n udiwenni, ayagi ad yesshel taɣuri d wefham n weḍris. “Atan yebda la yi-d-iḥekku, ma d nekk ttxayaleɣ-d ayen nniḍen, axaṭer ssneɣ-t, kra yella, kra irennu-t-id kan sɣur-s : “ Yewweḍ ɣer Numidya, yufa akken i yebda wermud, …” D KEČČ I LA D-IḤEKKUN MAČČI D NETTA. Ur iban d amsawal ur iban d Aṭlas, yal yiwen s tektiwin-s. Yella udiwenni gar Aṭlas d Dda Qiqi, yuɣal Aṭlas ihedder deg umur n Dda Qiqi, acuɣer a tekkseḍ awal i Dda Qiqi imi kečč mačči d amsawal ?
** Ddeqs si “leccɣalat-agi n teqcicin” tezzin ɣef ...!? Tettmeslayeḍ ɣef teqcicin d tulawin s umata alamma tewwḍeḍ a d-tiniḍ : “… Ma ur yessetḥa ara yezmer a d-yini : Axaṭer leɛqel n tulawin ger imeṣṣṭen-nsent i yella…” war ma tefkiḍ-asent awal akken a d-rrent ɣef yiman-nsent. Tesberkeḍ (noircir) tameṭṭut, ur s-tefkiḍ ara azal, ayagi ur ilaq ara. Ma d leccɣalat n tmetti s umata i k-iceɣben d lḥaǧa, ma d tiqcicin n ... ?! d lḥaǧa nniḍen. Surref-iyi, tagi ur zmireɣ ara ad tt-fehmeɣ imi mačči dinna yid-wen i lliɣ, maca si sin yeḍrisen-agi, iban-d belli ugur n tulawin meqqer aṭas aṭas. Tettadreḍ-d ula d ismawen : “?!: Amek a yir argaz ?! Teǧǧiḍ armud n tiddukla, truḥeḍ ad teblagiḍ ɣef yiman-ik !?” “…?!, yili terwi fell-i, a yi-yessired am ujeɛbub”. “…?!. i s-yewwin…” Lemmer ufiɣ ad iyi-d-terreḍ ɣef temsalt-agi…
** Eg-as isem akken i k-yehwa : lizanventir, les kronik, tullist… tamazrart, yal yiwet deg-sen tesɛa ilugan n tira, yessefk ad tissineḍ ilugan-agi akken a d-tiniḍ ayen yeččuren ul-ik d wayen iceɣben allaɣ-ik. Di snat tirawin-agi ɣriɣ ḥulfaɣ am akken ugar i yellan deg-sent usummel (dénonciation) n wayen tugiḍ wala ayen nniḍen yeɛnan tasekla.
Muḥend U Remḍan
Tamawt : *Yeqseḍ-d ixef wis-sin n « Liẓavuntir n Dda Qiqi”.
Mmi-s n Wemsed.
- Tinin-is...Azul d tnemmirt i gma-tneɣ Muḥend Uremḍan ɣef tamawin-agi i d-yettak, imi d tid n tezɣent mačči d asqecmeɛ. Riɣ daɣen a n-greɣ yiwet tamawt s wazal-is: Bedleɣ kra n wawalen deg weḍris-ines ( kkseɣ ismawen i d-yebder d amedya, akken llan deg weḍris-inu “ s talɣa-nni-ines tamenzut”), maca, giɣ s ccwer-ines, almi i yi-d-yefka amettawi-ines d wamek giɣ aya. Acku d tamsalt n tafrit ( kunṣyunṣ), nniɣ-d aya i wakken ad kkseɣ tuzzma ɣef wallaɣ-iw. Nekk mačči seg wid-nni yebbehban, neɣ yekkaten kan s lewhi. Mmi-s n Wemsed.
Tanaslit
- Tinin-is...Ass d yir ddunit, iḍ d yir targit( aḥric wiss kraḍ n Liẓ-avuntir n dda Qiqi )
Ass d yir ddunit Yeεteb si nnhati-s wul Iḍ d yir targit Nleḥḥu abrid iḍul A gma ayen i nεac akkit A ziγ i ccwal i d-nlul !
Yeččur wul-is aḥlil Mačči d yiwet i d-yettawi Ur yeslib ur yejhil Yewhem deg wayen yettwali
Nnan-as medden ijaḥ Yeεceq zzhu d tullas Ur ẓrin ma yettwaqraḥ Neγ ma d imeṭṭi taḍsa-s
D agellid n tisselbi Tisselbi-s tif leεqel Akka i nniγ nekki Wiyaḍ qqaren yejhel ! yal wa d acu n takti fell-as i d-yessekfel
Acewwiq i d-yeggar wul-is Ḥulfaγ-as acḥal yeḥzen S zzhu yessedrag leγben-is Akken ur yettban i medden Ma d tawla izedγen daxel-is Ala netta i tt-yessenen !
Awal-agi mačči d acebbeḥ n lehdur, maca d tidet i d-yessekfel wul-iw mi qqareγ deg weḥric-agi wis-kraḍ n”Liẓ-avuntir n Dda Qiqi” i yeddmen azwel “Ass d yir ddunit, iḍ d yir targit” n wemyaru “Aṭlas” neγ “Agellid n tisselbi” akken i smenyafeγ a s-semmiγ , maca ma yella semmaγ-as akka, ur qsideγ ara a d-iniγ d ameslub i yella, εniγ tisselbi-nni i yifen leεqel-agi s wacu ttzuxxun akk tura, acku yella kra n leεqel tif-it tisselbi-nni tazemnit; yeqqar wanzi:”Awit tazemnit seg yimi n imeslab”A yi-isuref gma-tneγ Aṭlas ma yella ur s-yeεjib ara yisem-agi, maca ssarameγ kan ad yegzu anamek i qesdeγ- yes-s.
Asentel n weḥric-agi wis-kraḍ d win i yellan d amerkanti s waṭas n tketwa i yerzan tametti, i yeεnan akk medden ur yezgil ḥedd deg-neγ merra. Yebda-tt-id si leεwayed-nni n zik i γ-d-ğğan imezwura, imi mačči daymen iṣeḥḥa neγ yelha, γef waya ilaq ad nessexdem allaγ-nneγ akken ad nefren i yiman-nneγ ayen ilaqen d wayen ur nlaq, mačči ad nleḥḥu kan am iderγalen ama negrareb neγ newweḍ “kif-kif”. Yewwi-d γef temsalt-nni n “ṣṣbuḥ n wewtul akk d ṣṣbuḥ n wuccen’, γef wayen gziγ nekk seg waya, yebγa a d-yini neqqel tura nettamen s wayen i γ-yehwan kan, war axemmem, daγen ur nettak ara i yal taγawsa neγ yal tamsalt azal-is i tuklal s tidet, ayen n dir neckenṭid deg-s, nessiεziz-it, nessibnin-it, ma d ayen yelhan nettarra-t di rrif: “Lḥeqq s wuzzal yeqqen Ẓẓur s wureγ nektal-it Tasga d lekdeb i tt-yeṭṭefen Tidet teččeḥ di tqernit”
Acku akken i qqaren “yuεer lebni, yeshel uhuddu”. Ameslay yezzuγer-d tamsalt-nni n lεeqliyat-nni n medden i yettemgerraden seg yiwen γer wayeḍ , imdanen-agi yakk i yettemlil deg weṭruli; nezmer a d-nini akken aṭruli-agi yezmer ad yili d amedya γef tmetti s umata, imi ad naf deg-s akk leṣnaf n medden, yal wa deg-sen d wamek i yettxemmim, yal wa deg-sen d wamek i yettwali timsal, yal yiwen deg-sen d tadyant neγ d lbaḍna si lbaḍnat n tudert-agi i ten-yezdin. Imi yal ass yezmer wemdan ad iγer tamsirt tamaynut seg wayen i isell neγ i yettwali ama deg webrid neγ deg weṭruli, neγ anda ma yerra di tudert-is n yal ass. Maca mačči menwale yezmer ad iger tamawt i waya, imi ala amdan i yettḥulfun s unazeε akk d leγben n wiyaḍ i izemren ad iγer timsirin yecban tigi, nezmer a sent-nsemmi ahat: “Timsirin n ddunit”, Aṭlas (Agellid n tisselbi ‘tazemnit’) d yiwen seg wigi i irefden taεekkemt n wid i s-d-yezzin, i yettḥulfun s waṭṭan n wiyaḍ d leγben-nsen. Iwala titbirt-is yečča-tt wemcic, wissen d acu i d sebba! Acku mačči d laẓ i t-yuman, ahat i wakken kan a d-ibeggen tazmert-is zdat n tetbirt iḍeεfen! D tamsalt n tḥeqranit i d-yewwi, dγa taḥeqranit n wergaz i tmeṭṭut, imi aṭas n tulawin i yettilin yal ass d asfel n tḥeqranit akk d ddel, ssbubb ttuqtent mačči d yiwet. “Dda Qiqi” i d-yefka d amedya γef wergaz-nni aγersiw i yettwalin γer tmeṭṭut akken d taγawsa n tuzuft kan, i yessumsen ccbaḥa i yellan di ddunit, i yessawalen “nnger “ i talsa d tayri . “Aferṭeṭṭu n lehna”, ‘Aṭlas’, i d-yekkren di tlemmast n ccwal akk d yegna i s-d-yezzin, yebγa ad ibeddel timsal ad iḥadd talsa d tayri, d kra i yesεan anamek n ccbaḥa di ddunit s umata, s tezdeg n wul-is d ṣṣfa n iḥulfan-is, yessaweḍ akken ad yeg taggara i tḥeqranit, a d-yessukkes talsa si tallest. D targit yelhan i yeddren di rruḥ n” Aṭlas “, akk d rruḥ n kra n win i yettargun tayri d ccbaḥa, ssarameγ ad tuγal d tilawt ara inewweren tudert-is d tudert-nneγ merra. Riγ a s-iniγ i gma-tneγ” Aṭlas” tanemmirt meqqren imi d-telliḍ allen-nneγ γef tidet γas ma yella qerriḥet, tanemmirt imi d-tesskefleḍ tilawt si deffir wagu n tkerkas, tanemmirt imi γ-d-tefkiḍ tagnit akken a k-nissin u a k-negzu ugar, acku ar mi d tura i k-ssneγ s tidet, yegra-yi-d kan a k-d-iniγ :
“Γas deg-k ma heddren Γas yecceḍ yiles Wid-nni i k-iḥemmlen Wid-nni i k-ifehmen Tekkiḍ-d seg-sen Yiwen ur k-iεeffes” ‘At-Mangellat’.
wehran: ass 11/01/2007.
Tanaṣlit
Amejjay
- Tinin-is...azul fell-ak a Aṭlas. yekker dḥis γef wulac. D ttidet, nekni d aγref am akk iγerfan inselmen, nelluẓ tayri. Tterbegga-nneγ tuzligt, tessexreb ula d-tuzuft-nneγ. Aṭas n tγawsiwin i mazal klalent awal... Maca gar-aneγ a Aṭlas, mačči d imeqqarsa-k ad d-yawin kra n ddwa. Mačči d idles-nni n "Rai" i yes-s ad nrebbi tarwa-nneγ, ad sen-nekkes "iṭabuten"-nni. Tin γers, ḥala amejjay i izemren ad yesseḥlu aṭan, mačči d win yuḍnen. Ad k-welheγ a mass Atlaṣ, i wudem n Rebbi, tasekla mačči mačči d aqesser, mačči menwala d amaru. Ruḥ ad tecnuḍ, ulac din ccek ad yeffeγ fell-ak "Rai".
Ad ak-d-yawi Rebbi ccfa. Ḥemmu
- Tinin-is...Atan wayen i d-tenniḍ ay amuḍin: "D ttidet, nekni d aγref am akk iγerfan inselmen, nelluẓ tayri." D tidett diγen, wawal-agi. Kečč meqqaṛ teẓriḍ anda i tuḍen icc-is. Deg tneslemt-nni dγa. Iban-ak webrid ar wanwa amejjay ad tafeḍ asafar i waṭan-ik.
Tenniḍ diγen i Aṭlas: Ruḥ ad tecnuḍ, ulac din ccek ad yeffeγ fell-ak "Rai".
Netta ad yecnu Ṛṛay, kečč a s-d-tḍefṛeḍ s "Tala3a albadro 3alayna" neγ ?
Atlasnatwemsed
- Tinin-is...Azul a Dadda Ḥemmu. Tanemmirt i gma-tneγ-agi imi yeγra, neγ yessaked iḍrisen i uriγ. Yenna-d: D amejjay. Wissen ma d amejjay neγ d "imejjan" ( imezzuγen iγezfanen)!? Ma d amejjay n tidet, ahat ad yili d "amejjay war lebγi" am winna n Mulyar; neγ d ṭṭbib n lmal am "Si Leḥlu" n Muḥya. Yenna dγa bu tqerruyt-nni n Dda Ğamal Benεuf, di tmezgunt-nni-ines " Aneggaru a d-yerr tawwurt, yeččur wesqif n ṭṭmana": Ttxilek a Ssi Leḥlu A ṭṭbib n walu Argaz wwten-t lejnun Ddwa s lkilu Ad yejji, ad yeḥlu Ad yezhu umeγbun. Gma-tneγ -agi, atan yettmeslay s yisem n tneslemt, ahat yessen "JJWAJ N LMUTΣA". Yuγ lḥal ssnen amek i ttidiren am tmess seddaw walim, ad xeddmen igejduren di tlawin, ad rennun ad ttẓallan; ahat teγram tasekla-nsen. Aql-i a k-d-uγaleγ ay uḥdiq. Amejjay
- Tinin-is...Mass Ḥammu, azul.
Ur cfiγ ara anwa amusnaw-nni i s-yennan: Akk imdanen uḍnen, amgared yella-d, gar cwiṭ d waṭas. Ihi awal, ssarameγ ad yili yeddez yebrez. Ay ameddakel, ma yella umejjay deg umaḍal-agi i zemren ad idawi ajeğğiḍ n Lislam asertan... awi-t-d. Jemεeγ limin, ad ak-xelṣeγ tabyirt tasemmaḍt, ma yebγa Rebbi. D ttidet, Rray d Ṭalaεa lbadru, akken i ddukulen. Gar lbar d lğameε, ur nesεa ara talemmast. Akka nella tura, ur nesεi ara initen nniḍen, d aberkan neγ d amellal. Ma yella d tamsalt n Rebbi, yiwen wass ad uγaleγ γer-s. Maca zemreγ ad iniγ war akukru, Rebbi d amdan i t-id-yesnulfan acku, yeḥwağ-it. Daya. tawent
- Tinin-is...Ma yehwa-yak aru-d γef yibeccan n uεajmi deg lḥiḍ. Xḍu-k kan i tebbucin n Ḥayat d Ddin rrebi li Bar ayi akk d rray. Ayen nniḍen ma yehwa-yak xlu-tt. Tanemmirt tawent
- Tinin-is...Ma yehwa-yak aru-d γef yibeccan n uεajmi deg lḥiḍ. Xḍu-k kan i tebbucin n Ḥayat d Ddin rrebi li Bar ayi akk d rray. Ayen nniḍen ma yehwa-yak xlu-tt. Tanemmirt tawent
- Tinin-is...Ma yehwa-yak aru-d γef yibeccan n uεajmi deg lḥiḍ. Xḍu-k kan i tebbucin n Ḥayat d Ddin rrebi li Bar ayi akk d rray. Ayen nniḍen ma yehwa-yak xlu-tt. Tanemmirt Zdi-t deg Facebook | |  |  |  | |
|