| Timsirin n Wemnay
|  | | |
| |
| Timsirin s usaru
|  |
|
| |
|
|
 | | Tadbelt n temsirin |  |
|
|
|
|
1) AGEMMAY Xseγ(bγiγ) ad bduγ s ugemmay nneγ acku di tmaziγt, llan aṭ̣̣as n isekkilen i yemxalafen af tutlayin nnid'en. Ama di tira ama deg ususru.̣ I wesmekti kan, uddu aki i nseqdac i tira, d dda Lmulud i t-id-ibeddren. D neţţa i s d-yesbedden tigejda timenza. Isekkilen igrigiyen i nseqdac daγen d tikti n dda lmulud. Uffayen daγen. Seddaγ-d tafelwit anda yella wegzul n yawk isekkilen i nseqdac di tira s tamaziγt, ufiγ-t deg yiwen n wedlis i yura dda Lmulud "tajerrumt n tmaziγt".̣ Gret tamawat d akken anγiyen (gw, kw) neεred' amek ur t-ed-nsedday ara di temsirt. Aṭ̣̣as deg yemyura n tutlayt-a, teksen-ten.̣
̣ ̣ TIΓRẠ /a/ : Baba /i/ : tamaziγṭ /u/ :̣ /e/ ( Tiγri tilemt): anelmad.̣̣ TIRGALIN ̣ Llan 3 n waggayen n tirgalin ̣ 1-tirgalin timugna ̣ 2-imesla aggaγen akk imesla izenzaγen ̣ 3-imesla ufayen ̣ ̣ 1.Tirgalin timugnạ /f/ : yufa, afus. ̣ /j/ : ijaḥ, inijjel.̣ /l/ : aselway. ̣ /m/ : tayemmaţţ, tameγra .̣ /n/ : tanumi , asigna .̣ /s/ : seksu , ussan .̣ /r/ : tudrin, arrac. ̣ 2.Imesli aggaγ akk d imesli azenzaγ̣ Alugen *: ilmend a nẓer imesli ma yella d aggaγ, llan kra ilugan ilmend n waya :̣ - /k/ d aggaγ ma yella deg wawal, iḍefr-ed isekkilen f, b, s, l, r, n, ḥ, c, ε
̣ - /g/ d aggaγ ma yella deg wawal, iḍefr-ed isekkilen b, j, r, z, ε
̣ - /d/ d aggaγ ma yella deg wawal, iḍefr-ed isekkilen l, n
̣ - /t/ d aggaγ ma yella deg wawal, iḍefr-ed isekkilen l, n.
̣ - /b/ d aggaγ ma yella deg wawal, iḍefr-ed asekkil m
-Kra n isekkilen , di teqbaylit, γur-sen yiwet n tira maca asusru mačči yiwen. Nezmer ad nebder kra deg-sen am b, d, g, k akk t. Yal asekkil γur-s 2 isustruten.̣ Amedya : abrid n wadda.̣ Imesli « d » n abrid yemxalaf af umesli « d » n wadda. Dγa γef waya i sen-semman imesnilsiyen “awalen aggaγen akk d wawalen izenzaγen”. ̣ -abrid ---> “d” d imesli azenzaγ. Akka am deg wawalen: adrum, taduli, idis,...atg.̣ -wadda---->”dd” d imesli aggaγ. Am ldi, ndu,...atg... Bges : daki “g” d imesli aggaγ.̣ Agraw : “g” daki d imesli azenzaγ.̣
Abrid, baba, abernus; “b” d imesli azenzaγ. ̣ Ibibbi, ambas’i, tambult; “b” d imesli aggaγ. ̣
Irkes, tackart, efk; “k” d imesli aggaγ.̣ Akal, akli, takurt; « k » d imesli azenzaγ.̣
Ntu ; “t” d imesli aggaγ̣ Tafat, aterras, atemmu ; « t » d imesli azenzaγ. ̣̣̣̣̣ ̣ ̣ 3.Imesla ufayeṇ Imesla ufayen ţwarun s tneqqiḍt ddaw usekkil. llan 5 : ẓ,ḍ, ṭ̣̣, ṛ akk d ṣ. ẓriγ aṭ̣̣as n yiḍan. ṣsber, ṛṛuman. -Ma yella d ḥ akk ε d wid imu neqqar imesla ankaren am deg yismawen aεeṭṭar, aεarus, aḥday, ḥemmel… ̣
* neks-it-id seg wedlis n K.Naït-Zerrad "tajeṛṛumt n tmaziγt tamirant".
̣ Amawal Tiγri (tiγra) = voyelle Targalt (tirgalin) = consonne Amagnu (tamagnut) = normale Aggay = groupe Alugen = règlẹ Slugen = règleṛ Imesli = son ( à ne pas confondre avec ameslay =parole)̣ Imesli aggaγ = son occlusif̣ Asekkil = lettre (gram.)̣ imesli azenzaγ = son spiranṭ Imesli ufay = son emphatiquẹ Imesli ankar = son pharyngalẹ̣
Asabter yellan deffir wa | Asabter n zdat
Mmis n Nfusa
- Tinin-is...azul tanemmirt f sebter agi agma gherwen amawal n taqbaylit g asebter agi nek suggura gh dis . aseqsi iten dis imagrad tutlay f toponymy n tmurt leqbayel ukn gherwen nnki g e-mail nnu :Ifrinnefusa@hotmail.com
tanemmirt tameqrant i yal imazighen n tamazgha tinaruzin Amnay
- Tinin-is...Azul fell-ak a mmi-s n Nfusa. deg wussan ad iteddun ad ilin kra n yed'risen an Toponomy n tmurt n Yeqbayliyen. Mi d-yella lakra, aqla-k d anagi. Tanemmirt-ik Berramdane
- Tinin-is...Azul Ma bghigh ad arugh isebtar web s tmazight, ma yella wamek ad iyi-d-tinim abrid ay awigh akken ad ilin isebtar-agi am isebtar-agi-nwen. Tanemmirt tameqqrant Berramdane berramdane@hotmail.com Akli Seggas
- Tinin-is...Ma tella kra n tfelwit n isekkilen ustiyen (spéciaux) d wamek nezmer a ten-naru; asteqsi af les codes imi llan isekkilen i t-ih'wajen. Amnay
- Tinin-is...Azul Ruḥ ar tewwurt n wesmel, muqqel anda akken yura " Timeẓriwt n isekkilen" tekki din tεebbiḍ ayen akken ar uselkim-ik. smail sadou
- Tinin-is...melmi id tettili tusda edeg awal? Amnay
- Tinin-is...Azul a Smail: Macc'i deg wawal i tt-ttili-d tusda maca deg isekkilen. Tusda n isekkilen nettmagar-itt-id at'as di tsefsit aitmeziane madjid
- Tinin-is...Amaziɣ
- Tinin-is...ilaq ad tedefrem tira n inalco acku inelmaden-nneɣ d ayen i nuhwag ad afen deg temsirin-a. wanapai
- Tinin-is...azul fellak ,righ sawl tamazight (soy canario y me gustaria aprender el idioma de mis antepasados ) win-a akken !!
- Tinin-is...Llan kuẓ n taggayin n tergalin macci kraḍ akken i d-tenniḍ di temsirt-a. Anda terriḍ tirgalin tizegnaggaγin "č" akk d "ğ" ?? Ti, ur llint d tiḥerfiyin !!! Amnay
- Tinin-is...Akka i gan leqdicat a "yaselmad"!
Ass m' ara a tebγuḍ a tt-qedceḍ s tin n nniya seg wul-ik i tutlayt nneγ, eyya-d a nqeṣṣer. Zzux ulac anda i yessawaḍ, ddγel daγen ineq bab-is i qqaren. Ma yella d tiyitiwin kan deg wiyaḍ; mačči d tin i d tafellaḥt-iw a "yaselmad".
aselmad
- Tinin-is... Tamawt nniḍen !! Tafelwit-a i d-tesserseḍ deg temsirt γef ugemmay, acḥal-aya i tt-yeğğa wakud !! Iwellihen (directives) i d-tessuffeγ l'INALCO di yunyu 1996 mgarden aṭas yakk d yisekkilen yellan di tfelwit-a: - ur nettaru anγi "w" zdat n tergalt (g, k, q, ...) - ur nettaru tineqqiṭ ddaw "r" anagar kra n yimesla anda ur yefriz unamek : "rwiγ" <<< "ṛwiγ". - ur nettaru akafu ddaw usekkil "z". Lezzayer, agezzar, gezzem,...
Vous nous présentez un tableau alphabétique completement désuet. Il date des années 70 / 80 pour illustrer vos cours. J'en doute qu'il soit de K.NAIT ZERRAD. Ou peut etre d'un ouvrage qu'il a édité dans cette période ?? On dirait que vous ne n'etes pas au diapason des évolutions scripturales de notre langue!!!
amnay
- Tinin-is... " ur nettaru anγi "w" zdat n tergalt (g, k, q, ...) "
--> Ass-a, deg yawk ilugan i yettwagen ilmend n waya, ulac wi' d-yeqqaren dakken d TAZLIGT ma yella nura asekkil w zdat tergalt (labio-vélarisé). Yawk tirawin-a d tuγdimin: Deg usabtar wis 26, atan dacu d-yura Zerrad: - - Targalt i d-teḍfer 'w' deg ujerrid: axWnac, akWer, alγWem, aqWrab - - Targalt s unuzmir (exposant, amawal n tusnakt n H. Sadi) 'w' : ax^Wnac, ak^Wer, ag^Wad, alγ^em - - Targalt s unuzmir 'o': ax°nac, ak°er, alγ°em, aq°rab
" ur nettaru tineqqiṭ ddaw "r" anagar kra n yimesla anda ur yefriz unamek : "rwiγ" <<< "ṛwiγ". "
--» Taṛakna , taṛuka d imedyaten n usekkil ṛ i nseqdac di teQbaylit. yiwi-ten-id Zerrad u aten-an deg usabtar wis 24.
" ur nettaru akafu ddaw usekkil "z". Lezzayer, agezzar, gezzem,..."
-- D tikerkas yawk waya: Dayen imu qaren (les affriquées), nettaf-itentt dγa deg wanaḍ ussid: ţbeddat, ţeddut... Deg wedlis n K. Naït-Zerrad, a tt-afem yawk aya seg usabtar wis 75 almad wis 89. Ur nettaru ara gezzem, maca Gežžem (ur ufiγ ara asekkil-nni i iwilmen, giγ-d yiwen nniḍen deg wadeg-is)
Amnay
- Tinin-is...Tafelwit-nni i yellan d asawen ekkes-eγ-tt-id seg wedlis n dda Lmulud Mammeri «Tajeṛṛumt n Tmaziγt», tizrigin Bouchene 1990.
Mačči mi isexṣar yiwen asekkil neγ sin, dγa ad d-zzin fell-as yiḍan ad hersen. TaQbaylit d ayla n yeQbayliyen akken ma llan, ttallasen awk deg-s. Lemdeγ taQbaylit s lebγi-w u selmadeγ ma yefka-yi-tt wukud.
Werğin nniγ-as i yiwen kečč " incompétent", akka iy-id-yenna "uselmad-a" n ttmenyik. Yal wa amek i tt-yeγra teZwawt, yal wa anda i tt-yelmed. Ulayγer DDΓEL d tkaruhit akka am "uselmad". Ulayγer tiyita deg yemdanen. Adabu azzayri yettxelliṣ kra n "Iselmaden" i ad ewten u ad regmen deg yeZwawen s ddγel i wakken a ten-sfecclen u a sen-rẓen ifadden. Mačči nek imi mačči n Bgayet dγa "incompétent". Lemdeγ taZwawt s ilugan yemxallafen.
Yelha leqder win i -s-yessnen acku di tagara, d win i ixuṣen tterbiya i sen-yettsemmin i wiyaḍ "incompétents". aselmad
- Tinin-is...azul fell-ak !! Adlis n k. nait zerrad (c'est mon directeur de recherche à l'INALCO) i γef wacu iyi-d-tefkiḍ merra timawin-inek (vos remarques) d win i d-yeffγen weqbel aṣeggem n tira n tmaziγt i d-yellan di yunyu 1996 deg C.R.B. (centre de recherche berbère).Adlis n Nait Zerrad yeffeγ-d seg teẓrigin ENAG/EDITIONS Lezzayer 1995. "Tajerrumt n tmaziγt tamirant" (taqbaylit) -I- talγiwin -II- taseddast
Tesseqdaceḍ i uheggi n temsirin-ik idlisen iqburen. Ama d tajerrumt n DDA Lmulud i d-yeffγen deg yiseggasen 70 (tiẓrigin Bouchene d tulsa kan i sen-d-tulles asuffeγ ) ama d sin yedlisen n nait zerrad. Ur kkateγ deg yiwen ger yimusnawen-nneγ maca tira n tutlayt tamaziγt tules aṭas ger wasmi i d-yessuffeγ Dda Lmulud "tajerrumt n tmaziγt" tantala taqbaylit akk d iwellihen n INALCO n taggara-ya. Nait Zerrad, s timmad-is, yura adlis nniḍen i deg llan merra ilugan imaynuten n tira. Je vous conseille de voir "Grammaire moderne du kabyle" de k. nait zerrad, juin 2001 pour ajuster vos connaissances en langue kabyle et pour ne pas rester dans les années 70. J e ne vous ai jamais pris pour un incompétent mais je vous ai tout simplement proposé d'etre à jour avec les nouvelles orientations et la transcription la plus usuelle. Car, quant un lycéen ou un éléve qui suit les cours de berbère, lit ce qui est proposé dans "imyura.net", il ne va pas se retrouver.
Une dernière remarque :izwawen ce sont les igawawen donc les 5 tributs quinquigentias de l'ancienne berbèrie. La kabylie c'est depuis setif jusqu'à alger. Les kabyles ne sont pas tous des igawawen. Une autre confusion.
Musa
- Tinin-is...Maa nmuqel agemmay -agikana sufella, annaf d akken Da Lmulud At Mâamar wer d yuddir ara maṛṛa asekkil-agi en "ε/Σ". Riγ ad ẓreγ ansi iy´id yekka usekkil-a, anwa t- id yernan ar ugemmay n tmaziγt akk melmi ? Gmatneγ agi ufella ( Mass aselmad), yura tafyirt -agikana s tefransist i deg id yenna: "Une dernière remarque : izwawen ce sont les igawawen donc les 5 tributs quinquigentias de l'ancienne berbèrie. La kabylie c'est depuis setif jusqu'à alger. Les kabyles ne sont pas tous des igawawen. Une autre confusion". Riγ kan a siniγ d akken Tamurt n Fṛansa mači ed iğirmanen ( les germains )ay ttizedγen, uk tutlayt ttmeslayen mači d tağermanit (pas une langue germanique), acku Tafransist tekkad seg Tlatinit uk imdanen mi qqaren Ifransiyen ṭṭaqqa deg-sen d isaltiyen ( celtes). Awal-agikana en Fṛansa yekka-d seg "Franck", igellan d awal almani. Ihi ( alors), d acu yellan ma yesem en Tmurt en Leqbayel yesâa asin-unim ( synonymes) ( sin-wawalen). Tamurt igawawen neγ izwawen yif BLAD LAGBAYEL ( prononcé souvent ainsi par les "journalistes" de ELJAZEERAT T-V). ahmed banouh
- Tinin-is...tanmirt s γur-i imi ad txeddmem annect-a i tutlayt-a, acku teẓram n nettat ara wen-yesseččen aγrum, imi tt-teẓram d yemme-twen ara ken yeğğen ad tidirem deg tlelli akked llḥerma-s. ssarameγ-awen afud igerrzen, aqel-i yid-wen ar taggara n tudert-iw. ar timlilit........... s γur Ḥmed Banuḥ htilelli
- Tinin-is...Azul fell-awen D tidet wayen d-yeqqar "aselmad " ilaq ad nettmuqul anerni n tutlayt akken ur nettuɣal ara ɣer deffir (ɣer iseggasen70) maca aya ur d-yettak ara tagnit i walebɛaḍ akken ad iɛayer neɣ ad yekkes deg leqder n gma-s,ilaq wa ad d-ifekk afus n talalt i gma-s imi yiwen n ufus ur yettserfiq ara, ma tebɣam d tidet ad tennerni tutlayt-nneɣ. tusda i win yebɣan ad iẓer tettili s umata mi ara ntekki ɣef uskil deg umeslay ma deg tira nettaɛqal-itt ladɣa mi ara d-tezwir teɣri n yilem ad d-teḍfer tergalt syin taɣra akken tebɣu tili(a,i,e,u) targalt-nni n tlemmast tessed i lebda . Maca weriǧin ad tafeḍ kraḍ n tergalin dduklent deg tmaziɣt, ilaq ad tent-ifreq yilem" e" Werǧin ad tafeḍ ilem deg taggara n wawal neɣ deg tazwara n wawal anager deg yimyagen yesɛan yiwet n tergalt ttessed amedya ečč, err,eǧǧ neɣ deg yimyagen yesɛan snat n tergalin amedya: eɣr, ers, els ... | |
|
|
|