
Tagi d yiwet n teqcict, tluled tamelsit (innocente) am yal llufan id yeldin allen-is di tmurt n lanjiri. Ay acḥal tecbeḥ, s teksumt taleqqaqt, s tqemmuct tazuggaɣt, d tcebbubt tareqqaqt...
Niqal d aqcic i ttraǧun imawlan ad ilal, imi timɣarin akk n taddart (si sstut ar weltma-s) urgant d aqcic ad ilalen. Di leɛwayeḍ nnsent, uqbel ad lal teqcict ttargunt "timeḥremt", ma d taqcict agi atan tluled s userwal, a lɛar i cuban wa !!!
I tura amek ara xedmen imawlan-is ? Heggand ikerri, ɛerḍen-d medden, yuzzel wawal d aqcic ad ilalen, finalma daɛwessu agi txedmasen "ptipu" !!! tagi tebda-tent-id seg asmi d lul dɣa ! Ihi akka, ass nni, ččan, swan, rwan medden. Xas akken ur uɣen ara tanumi ad ččen lweɛda n teqcict, maca m ad yenṭeq uɛebbuḍ, ruḥ kečč inas "ccccc't" !!!
A nnaɣ a taqcict, iḥdiq amma tzewǧeḍ
ɛeddan wussan, ḍefren wuḍan, taqcict ur d tugri d llufan. ɣef mraw (10) iseggwassen taqcict tageswaḥt tettazzal deg uxxam, tetturar, tettaḍṣa, teɛmer axxam. Ass nni n lǧemɛa, mi tella tetturar deg uxxam terkeḍ lxiḍ nni n trisiti, teɣli af uxenfuc, tegla s tiliẓri nni n "ɛam deqyus" ar lqaɛa. aaah ya ssiɛqa ! tufa-tt-id yemma-s, ay tečča aṣebbaḍ ass nni, yerna acu yettraǧun taqcict, m ad yekcem baba-s si lǧamaɛ... Teqqim temcumt tesxenfer di tesga tettru, yemma-s tettmeǧǧid, la s teqqar "10 isegwasen aya m qqareɣ ssers iman-im, limmer iy-d-tselleḍ, tili maci akka, a daɛwessu tebɣid ad-t-sengreḍ axxam agi". Atan ikecmed baba-s nni amcum, yufad akken lḥala, yeṭṭef aqerruy-is, ur inuda ara ad yefhem, yeɛna-tent di snat s tiyita. "Tebɣamt ad-iy-tesderwcemt, ugareɣ azger ayen d ttɛebbiɣ ar wexxam, ka yella w ass kerzeɣ di berra, kunnemti tebɣamt ay-texlumt af tikelt !!!" yuɣal ar teqcict nni "ma d kemm, inɛaddin baba-m (ur ifaq ara d iman-is ig rgem), limmer d aqcic id tluleḍ tili ad semmḥeɣ, maɛna bla jeddi-m ar d am serwuɣ lemrar !!!"
Limmer meqqar t-teddu tiliẓri nni, ahat teḥḍer ula i la 2eme guerre mondiale, imi teččerčef akk, maca ass nni tuɣal d tiliẓri s ccan-is. Ihi, argaz m id-yessufeɣ akk demmar-is, yeddem lqecc-is, yeffeɣ ar lqehwa anda ad isgunfu imi d iɛebba am wezger akk annect demmar nni ig sserwet di lḥalaqa ar wexxam...
Deg uxxam, tameṭtut nni tekker, ad tettgalla deg yelli-s, "twalaḍ tura, ayen d txedmeḍ ad txellṣeɣ idem, a tamerkut, kker syinna tura, turay-i daɛwessu inem... atg.". Ad-s-tiniḍ maci akk taɛebbuḍt-is itt-id-yurwen.
A nnaɣ a taqcict, iḥdiq amma tzewǧeḍ
Mraw (10) iseggwasen nniḍen ɛeddan, ḍefrend lemḥan. Taqcict tuɣal d tameṭṭut, imawlan-is medlen-d fell-as tabburt. Tilemẓit tufad tilelli ines ala deg idlisen nni is-d-ttak tǧarett-is. Ay acḥal i tɛawez uḍan, teqqar, tettargu, ay asm ad yas win tettraǧu, ad ldidnt tebbwura, ad tẓer timura, ad tesrifeg sennig tilisa. Taqcict tezga deg tirga ines, am yal taqcict n 20 iseggwasen, ur teẓri ara d acu d tudert, ala tin kan tessen ger ukuz (4) leḥyuḍ. Cwi kan tnesred tafat si ṭṭaq, imi d ḍal, twala ifrax, twala igenni, tizzegzewt, iṭij, itran d waggur... teẓrad daɣen zzin, win ittakuren tamuɣli, twala win turǧa acḥal aya, xas akken netta ur tt-id iwala ara.
Aaaah, teqsittid tayri, taqcict tamcumt tekkuli ur tessin ula d isem wergaz agi, ay acḥal tessarem ad-tt-id iwali. D netta, teẓra d netta, win ad tt-iḥemmelen akken id t-ḥemmel ula d nettat, ay acḥal tessarem ad idiren di sin i lebda, i lebda...
Maɛna baba-s maci akka ig ttwali timsal, yebbwiyas-d argaz bu tcelɣumin, akken ad-tt-yaɣ. ɣures dayen tefra, im is-d-isɛedda lullu s ddaw ṭabla. D acu tessen di tudert teqcict agi ? Iḍelli kan id tlul. Ma d baba-s, iiiiih, yessen, yerna yeqfez ! yelmeḍ deg ɣerbaz n tudert, maci win n lfesti a sidi ! Netta ig ẓran ayen yelhan i yelli-S...
Annaɣ a tirga ḥlawen, ay aqcic i d iɛeddan zdat wexxam, a lawliya ṣṣalḥin, anwa deg-wen ara ysellken taqcict agi si zzwaǧ n tmara ? Tessawel ulac w id yerran, am baba-s am yemma-s, as tiniḍ assen nni ɛɛuzgen.
"Imi akka ad nɣeɣ iman-iw !", teddem-d lmus, tɣil ad iḥninen fell-as, tessaweḍ-it ar temgerṭ-is, tennay-asen "wagi d ass inu", yergagi ufus-is, tettru tiṭ-is, ur d tesris ara lmus af teksumt-is mi tḥulfa i baba-s yjebd-itt-id seg cebbub. "A lɛar iɣ-d-bbwid ar wexxam, tebɣiḍ ad heḍren fell-aɣ medden". Yessexnunes-itt akk di lqaɛa. "tagi d tudert-iw !" is tenna, limmer meqqar ur d rni ara awal-a ! yedm-itt-id amzun d taɣawsa, icudd-itt ar wussu, akken itcuddun iderwicen, tebra iw meṭṭi yal iḍ, m id yusa nadam, tgen s iɣimi.
A nnaɣ a taqcict, iḥdiq amma tzewǧeḍ
Ass nni i deg tedda, ulac win ur nesli ara, yelha m ad tecbeḥ tislit, maca yifit ma cebḥen imawlan-is, ladɣa m ad azzlen idammen deg iḍ nni, nettat maci kan iy dammen id tebra, ula d imeṭṭi ur tcuḥ wara. Akken ad teffer anezgum, teqqar kan "ttruɣ imi cedhaɣ baba d yemma", nettat teẓra zwaǧ icban wa, am "transfert" nni n imeḥbusen, si lḥebs ar w anda i ttɛelliqen imdanen (la potence).
Ma d argaz nni itt-yuɣen yeḥḍer umrabeḍ, tettwali deg-s baba-s, as-tiniḍ d netta. M ad-tt-yennal tettemɛuqqud amzun d baba-s id tt-yennulen. Fiḥel ma nemmeslayeḍ af tlewsatin, af tnuḍin, d temɣart. Tettḥulfu iman-is am tyaẓiḍt di tlemmast n wuccanen. Werǧin tessuter ad tidir akka.
Teṭṭef tlemẓit tasga, tettxemmim amek ara texdem. Mraw wussan ɛeddan, atan tura yebbḍed lawn. Tebda tettiḥnin ar wergaz-is, ayen t-ixuṣṣen a t-id-yaweḍ, tettmeslay ides, tetekks-as lxiq, teccufuy as aqendur, almi dayen qrib ad isrifeg. Teqqar-as "ih ziɣen ulac akk w ik yifen di taddart agi", netta simmal teqqar-as akka, simmal yettzuxxu.
Yebbwas tennay-as "ay argaz, yaɛni tura kečč ig ifen akk irgazen n taddrt, mazal teteddud af uɣyul ? tenna-y-id "ḥlima n tala" mmi-s nni n umeqran yebbwid takerrust lɛali, tazeggwaɣt taleggaɣt, m ad iɛeddi yes ala aɣubbar ig ttaǧǧa deffir-s". Ula d netta dɣa yennay-as "Tesɛiḍ lḥeq ! mmi-s nni n leḥram, iban yukritt-id ṭṭunubil nni, imi ula d nekk yukr-iyi. Ih, cfiɣ am ass-a, ass nni i deg nemlal di lqahwa, rḍel-ɣas alfrank (10da) akken ad isew lqahwa, ar ass-a ur d yerri ula d duṛu ! mmi-s leḥram !".
Argaz agi bu tcelɣumin, yettwa-ssen di taddart, d netta i d amcḥaḥ "number one" akk di taddart, medden akk qqaren yeggan af tsumta n yedrimen, maɛna ur tettafeḍ ula d duru deg wexxam-is. Seg mi ig faq i "lizintiri", yettarra-ten akk ar lbanka, akken ad frurxen. Taqcict nni tennay-as deg awal-is "twalaḍ ! amakwar am winna yesɛa "mirsidis" kečč t-tedduḍ af uɣyul ! nekk ɣileɣ ulac wa k-yezwiren ar wannect agi". innay-as "susem ! suem, tura, ruḥ awid lqehwa".
Tessusem tebbwiy-as-d lqahwa, maɛna awal nni id tenna yezdeɣ allaɣ n bu tcelɣumin, yennay-as "amek nekk lḥaǧ flan, mmis n flan, mmis n flan, yif-iyi umakwar nni mmi-s umeqran?". Niqal teṭfi-t tawla iḍ nni, yeqqim kan yettmeslay weḥdes, yegguma ad igen. Ur ɛeddan ara 3 wussan, yessawled wergaz nni i tmettut-is "wa dddaɛwessu, azzel sebbw-iyid taḥbult n weɣrum, ad subbeɣ ar tizi wezzu". "yirbaḥ ay argaz", truḥ temcumt tssubw-d taḥbult s lferḥ amuqran. Tennay-as "acu ad-txedmeḍ aɛni?" yerra-yas "maci d ccuɣl-im !" nettat teẓra akk acu yellan, ziɣen iragzen agi ulac deg-sen...
Tameddit nni, m id yusa yebbwid acekkar annect ilat, yefrit di yiwet n "ččexna" akken. Nettat terra iman-is ur twala acemma, maɛna tḍefri-t s wallen. "a lferḥ inu. ass agi ad frunt fell-i" id tenna iy-man-is. Thegga-yas-d imensi, yečča, yerwa, iruḥ ad igen. Teǧǧa-t almi yebda ycuxxer, tekred am tewkilt. Teddem acekkar nni, tebbwi aɣyul nni, terwel. Deg ubrid tḍal ar ucekkar nni tufa maci amelyun, maci sin, tufa ayen yakk ur tzmir ad teḥseb n imelyan. Tefreḥ, tǧelleb ar igenn s lferḥ, ula d aɣyul nni iḥulfa yes, imi yefreḥ ula d netta, ladɣa mi tenɣes fell-as tɛebga. "Abrid ar tmura ibeɛden ! err ay aɣyul ! Ma d tura, ala kečč i sɛiɣ, tifeḍ ɣuri kra yellan !"
Teḥdeq almi tezweǧ ! Niɣ akka ?
yir.taqcict@imyura.net